1.1. Ποιο είναι το δίκαιο που εφαρμόζεται αναφορικά με τις περιουσιακές σχέσεις ενός ζευγαριού; Ποια είναι τα κριτήρια/κανόνες που χρησιμοποιούνται για τον καθορισμό του εφαρμοστέου δικαίου; Ποιες διεθνείς συνθήκες πρέπει να τηρούνται σε ορισμένες χώρες;

Οι προσωπικές και οι περιουσιακές σχέσεις μεταξύ των συζύγων διέπονται από το δίκαιο του κράτους της κοινής ιθαγένειας των συζύγων (άρθρο 51 παρ. 1 του νόμου περί ιδιωτικού διεθνούς δικαίου). Εάν οι σύζυγοι δεν διαθέτουν κοινή ιθαγένεια, εφαρμογής τυγχάνει το δίκαιο του κράτους όπου διατηρούν την κατοικία τους αμφότεροι οι σύζυγοι (ως «κατοικία» ορισμένου προσώπου νοείται ο τόπος όπου το εν λόγω πρόσωπο διαμένει με πρόθεση να εγκαταστήσει εκεί τη μόνιμη κατοικία του, άρθρο 25 του Αστικού Κώδικα). Σε περίπτωση που οι σύζυγοι δεν κατοικούν στο ίδιο κράτος, εφαρμοστέο είναι το δίκαιο του κράτους στο οποίο αμφότεροι οι σύζυγοι διατηρούν τον τόπο διαμονής τους. Εάν οι σύζυγοι δεν διαμένουν στο ίδιο κράτος, εφαρμοστέο είναι το δίκαιο του κράτους με το οποίο οι σύζυγοι συνδέονται στενότερα (άρθρο 51 παρ. 2 του νόμου περί ιδιωτικού διεθνούς δικαίου).

1.2. Οι σύζυγοι έχουν τη δυνατότητα να επιλέξουν το εφαρμοστέο δίκαιο; Εάν ναι, ποιες αρχές διέπουν αυτή την επιλογή (π.χ. τα δίκαια προς επιλογή, οι τυπικές προϋποθέσεις, η αναδρομική ισχύς);

Οι σύζυγοι δύνανται να επιλέξουν να υπαγάγουν τις περιουσιακές σχέσεις τους και τη γαμιαία σύμβασή τους στο δίκαιο του κράτους της εθνικότητας οποιουδήποτε από τους συζύγους, ή στο δίκαιο του κράτους στο οποίο οποιοσδήποτε από τους συζύγους κατοικεί ή διαμένει. Δύνανται να επιλέξουν το εφαρμοστέο δίκαιο είτε πριν από την τέλεση του γάμου είτε κατά τη διάρκεια του γάμου (άρθρο 52 παρ. 1 του νόμου περί ιδιωτικού διεθνούς δικαίου). Στην περίπτωση που δεν προβούν σε τέτοια επιλογή, η γαμιαία σύμβαση διέπεται από το δίκαιο που διείπε τις προσωπικές και τις περιουσιακές σχέσεις μεταξύ των συζύγων κατά τον χρόνο της σύναψης της σύμβασης (άρθρο 52παρ. 2 του νόμου περί ιδιωτικού διεθνούς δικαίου).

Προκειμένου να είναι έγκυρη η σύμβαση επιλογής εφαρμοστέου δικαίου, πρέπει να καταρτιστεί υπό τον τύπο που προβλέπεται για τις γαμιαίες συμβάσεις από το επιλεγέν δίκαιο ή από το δίκαιο του κράτους στο οποίο καταρτίστηκε η σύμβαση επιλογής εφαρμοστέου δικαίου (άρθρο 52 παρ. 3 του νόμου περί ιδιωτικού διεθνούς δικαίου). Σύμφωνα με το πολωνικό δίκαιο, η γαμιαία σύμβαση πρέπει να καταρτίζεται υπό τον τύπο του συμβολαιογραφικού δημόσιου εγγράφου (άρθρο 73 παρ. 2 του Αστικού Κώδικα και άρθρο 47 παρ. 1 του κώδικα περί οικογένειας και κηδεμονίας).

2.1. Παρακαλούμε περιγράψτε τις γενικές αρχές: Ποια αγαθά αποτελούν μέρος της κοινοκτημοσύνης περιουσιακών στοιχείων; Ποια αγαθά αποτελούν μέρος των ξεχωριστών περιουσιών των συζύγων;

Το νομοθετημένο σύστημα ρύθμισης των περιουσιακών σχέσεων των συζύγων είναι αυτό της κοινοκτημοσύνης, το οποίο τίθεται σε εφαρμογή με τη σύναψη του γάμου. Η κοινοκτημοσύνη καταλαμβάνει τα περιουσιακά στοιχεία που αποκτούν οι σύζυγοι είτε ατομικά είτε από κοινού κατά τη διάρκεια της εφαρμογής της (κοινή περιουσία). Τα περιουσιακά στοιχεία που αποκλείονται από την κοινή περιουσία ανήκουν στην προσωπική περιουσία του εκάστοτε συζύγου (άρθρο 31 παρ.1 του κώδικα περί οικογένειας και κηδεμονίας).

Στην κοινή περιουσία περιλαμβάνονται ιδίως:

1. οι αμοιβές για παρασχεθείσα εργασία και τα εισοδήματα από άλλες κερδοσκοπικές δραστηριότητες,
2. τα εισοδήματα από την κοινή περιουσία καθώς και από τις προσωπικές περιουσίες των συζύγων,
3. τα οικονομικά οφέλη από συνταξιοδοτικό ταμείο ανοικτού τύπου ή από συνταξιοδοτικό ταμείο εργαζομένων (άρθρο 31 παρ. 2 του κώδικα περί οικογένειας και κηδεμονίας).

Οι οικιακές συσκευές που χρησιμοποιούνται από αμφότερους τους συζύγους ανήκουν στην κοινή περιουσία ακόμη και εάν αποκτήθηκαν από κληρονομία, κληροδοσία ή δωρεά, εκτός εάν ο διαθέτης ή ο δωρητής όρισε άλλως (άρθρο 34 του κώδικα περί οικογένειας και κηδεμονίας).

Η προσωπική περιουσία εκάστου συζύγου περιλαμβάνει (χωρίς όμως να περιορίζεται σε αυτά) τα ακόλουθα:

1. τα περιουσιακά στοιχεία που αποκτήθηκαν πριν από την έναρξη εφαρμογής της κοινοκτημοσύνης, τα περιουσιακά στοιχεία που αποκτήθηκαν από κληρονομία, κληροδοσία ή δωρεά πλην εάν ο διαθέτης ή ο δωρητής όρισε άλλως, τα περιουσιακά στοιχεία που εξυπηρετούν αποκλειστικά τις προσωπικές ανάγκες του εκάστοτε συζύγου, τα περιουσιακά στοιχεία που λήφθηκαν ως ανταμοιβή για προσωπικά επιτεύγματα του εκάστοτε συζύγου και τα περιουσιακά στοιχεία που αποκτήθηκαν ως αντάλλαγμα για προσωπικά περιουσιακά στοιχεία πλην εάν ειδικές διατάξεις προβλέπουν άλλως,
2. τα περιουσιακά δικαιώματα που απορρέουν από συγκυριότητα επί περιουσιακού στοιχείου βάσει αυτοτελών κανόνων (π.χ. συγκυριότητα σε εταιρεία αστικού δικαίου ή σε εμπορική εταιρεία),
3. τα αμεταβίβαστα δικαιώματα που μπορούν να ανήκουν σε μόνο ένα πρόσωπο,
4. τα περιουσιακά στοιχεία που λήφθηκαν ως αποζημίωση για σωματική βλάβη ή διαταραχή της υγείας, ή ως αποκατάσταση προκληθείσας ζημιάς. Εντούτοις, η εν λόγω περίπτωση δεν περιλαμβάνει τις παροχές αναπηρίας που λήφθηκαν λόγω της ολικής ή μερικής απώλειας της ικανότητας βιοπορισμού ενός συζύγου, ή λόγω των αυξημένων αναγκών του, ή λόγω της χειροτέρευσης των μελλοντικών προοπτικών του,
5. οι απαιτήσεις για την καταβολή αμοιβών από εργασία ή εισοδημάτων από άλλες κερδοσκοπικές δραστηριότητες,
6. τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας και τα συγγενικά δικαιώματα, τα δικαιώματα διανοητικής ιδιοκτησίας και τα λοιπά δικαιώματα του δημιουργού (άρθρο 33 του κώδικα περί οικογένειας και κηδεμονίας).

2.2. Υπάρχουν νομικές προϋποθέσεις σχετικά με την κατανομή των περιουσιακών στοιχείων;

Το εάν ορισμένο περιουσιακό στοιχείο ανήκει στην κοινή ή στην προσωπική περιουσία ορισμένου συζύγου εξαρτάται από το σε ποια από τις ανωτέρω κατηγορίες εντάσσεται, λαμβανομένου υπόψη του τρόπου με τον οποίο αποκτήθηκε (βλ. 2.1).

2.3. Οι σύζυγοι πρέπει να προβούν σε απογραφή των περιουσιακών στοιχείων; Εάν ναι, πότε και με ποιον τρόπο;

Η σύνταξη απογραφής δεν είναι απαραίτητη. Ωστόσο, απογραφή δύνανται πάντοτε να συνταχθεί για αποδεικτικούς σκοπούς.

2.4. Ποιος είναι υπεύθυνος για τη διαχείριση των περιουσιακών στοιχείων; Ποιος έχει δικαίωμα διάθεσης των περιουσιακών στοιχείων; Μπορεί ένας εκ των συζύγων να διαθέσει/διαχειριστεί την περιουσία μόνος του ή είναι απαραίτητη η συναίνεση του έτερου συζύγου (π.χ. στις περιπτώσεις διάθεσης της οικίας των συζύγων); Ποια είναι η επίδραση ενδεχόμενης απουσίας συναίνεσης στην εγκυρότητα μιας νομικής συναλλαγής και στο αντιτάξιμο κατά τρίτων;

2.5. Υπάρχουν δικαιοπραξίες που καταρτίζονται από τον ένα σύζυγο αλλά δεσμεύουν και τον άλλο;

Έκαστος σύζυγος δύναται να κατέχει και να χρησιμοποιεί προσωπικά τα στοιχεία που ανήκουν στην κοινή περιουσία (άρθρο 341 του κώδικα περί οικογένειας και κηδεμονίας). Ενόσω διαρκεί το νόμιμο σύστημα της κοινοκτημοσύνης, κανείς σύζυγος δεν δύναται να ζητήσει τη διανομή της κοινής περιουσίας. Επιπροσθέτως, κανείς σύζυγος δεν δύναται να διαθέσει ή να αναλάβει υποχρέωση να διαθέσει ποσοστό της κοινής περιουσίας ή κάποιο ειδικότερο περιουσιακό στοιχείο αυτής που θα περιερχόταν στον ίδιο σε περίπτωση λύσης της νόμιμης κοινοκτημοσύνης (άρθρο 35 του κώδικα περί οικογένειας και κηδεμονίας). Οι σύζυγοι οφείλουν να συνεργάζονται στη διαχείριση της κοινής τους περιουσίας (άρθρο 36 παρ. 1 του κώδικα περί οικογένειας και κηδεμονίας). Έκαστος σύζυγος δύναται να διαχειρίζεται την περιουσία και μόνος του, εξαιρουμένων, ωστόσο, των προαναφερθεισών ενεργειών (δηλαδή, των ενεργειών που χρήζουν της συναίνεσης του άλλου συζύγου). Ένας σύζυγος δύνανται να αντιταχθεί στη διαχείριση της κοινής περιουσίας από τον άλλο σύζυγο, πλην όσον αφορά τις πράξεις διαχείρισης καθημερινών ζητημάτων, τις πράξεις με σκοπό την ικανοποίηση των καθημερινών αναγκών της οικογένειας και τις πράξεις που διενεργήθηκαν στο πλαίσιο ορισμένης κερδοσκοπικής δραστηριότητας (άρθρο 36 παρ. 1 και 2 του κώδικα περί οικογένειας και κηδεμονίας).

Εφόσον υποβληθεί σχετικό αίτημα από έναν από τους συζύγους, το δικαστήριο δύναται, για σπουδαίο λόγο, να αφαιρέσει από τον άλλο σύζυγο το δικαίωμα να διαχειρίζεται την κοινή περιουσία ενεργώντας μόνος του. Το δικαστήριο δύναται επίσης να ορίσει ότι θα απαιτείται η άδεια του ιδίου αντί της συναίνεσης του συζύγου για τις ενέργειες που προβλέπονται στο άρθρο 37 παρ. 1 του κώδικα περί οικογένειας και κηδεμονίας.

Η συναίνεση του άλλου συζύγου απαιτείται για:

1. κάθε δικαιοπραξία με αντικείμενο τη διάθεση, επιβάρυνση ή αγορά ακίνητου περιουσιακού στοιχείου, ή του δικαιώματος μόνιμης επικαρπίας, ή κάθε άλλη δικαιοπραξία αναφορικά με τη χρήση και εκμετάλλευση του ακίνητου περιουσιακού στοιχείου,
2. κάθε δικαιοπραξία με αντικείμενο τη διάθεση, επιβάρυνση ή αγορά εμπράγματου δικαιώματος σε κτίριο ή οικοδόμημα,
3. κάθε δικαιοπραξία με αντικείμενο τη διάθεση, επιβάρυνση, αγορά ή μίσθωση γεωργικής εκμετάλλευσης ή επιχείρησης,
4. τις δωρεές από την κοινή περιουσία, με την εξαίρεση των συνήθως αποδεκτών δωρεών (άρθρο 37 παρ. 1 του κώδικα περί οικογένειας και κηδεμονίας).

Κάθε σύμβαση συναφθείσα από τον ένα σύζυγο χωρίς την απαιτούμενη συναίνεση του άλλου συζύγου είναι άκυρη, πλην εάν εγκριθεί εκ των υστέρων από τον άλλο σύζυγο. Ομοίως, οι μονομερείς δικαιοπραξίες στις οποίες προβαίνει ο ένας σύζυγος χωρίς την απαιτούμενη συναίνεση του άλλου επίσης είναι άκυρες (άρθρο 37 παρ. 2-4 του κώδικα περί οικογένειας και κηδεμονίας).

2.6. Ποιος είναι υπεύθυνος για χρέη που συνάφθηκαν κατά τη διάρκεια του γάμου; Ποια περιουσιακά στοιχεία μπορούν να χρησιμοποιήσουν οι πιστωτές προκειμένου να ικανοποιήσουν τις αξιώσεις τους;

Αμφότεροι οι σύζυγοι ευθύνονται από κοινού και εις ολόκληρον για τις υποχρεώσεις που ανέλαβε οποιοσδήποτε εξ αυτών προκειμένου να εκπληρώσει τις καθημερινές ανάγκες της οικογένειας (άρθρο 30 του κώδικα περί οικογένειας και κηδεμονίας). Στην περίπτωση που ο ένας εκ των συζύγων αναλάβει ορισμένη υποχρέωση με τη συναίνεση του άλλου συζύγου, ο πιστωτής δύναται να απαιτήσει να χρησιμοποιηθεί και η κοινή περιουσία για την εξόφληση της υποχρέωσης. Στην περίπτωση που ο ένας εκ των συζύγων αναλάβει ορισμένη υποχρέωση χωρίς τη συναίνεση του άλλου συζύγου, ή που η υποχρέωση δεν απορρέει από δικαιοπραξία, ή που η υποχρέωση αναλήφθηκε πριν από την έναρξη της εφαρμογής μεταξύ των συζύγων του συστήματος της κοινοκτημοσύνης, ή που η υποχρέωση σχετίζεται με προσωπικά περιουσιακά στοιχεία, ο πιστωτής δύναται μόνο να απαιτήσει όπως εξοφληθεί η υποχρέωση από την προσωπική περιουσία του οφειλέτη της ή από συγκεκριμένα στοιχεία της κοινής περιουσίας (π.χ. από αμοιβές για παρασχεθείσα εργασία) (άρθρα 41-42 του κώδικα περί οικογένειας και κηδεμονίας).

3.1. Ποιες διατάξεις μπορούν να τροποποιηθούν από ένα σύμφωνο και ποιες όχι; Ποια καθεστώτα που διέπουν τις περιουσιακές σχέσεις των συζύγων μπορούν να επιλεγούν;

Οι σύζυγοι δύνανται, μέσω γαμιαίας σύμβασης (η οποία πρέπει να καταρτιστεί υπό τον τύπο συμβολαιογραφικού δημόσιου εγγράφου), να διευρύνουν ή να περιορίσουν το πεδίο εφαρμογής του νόμιμου συστήματος κοινοκτημοσύνης, ή να επιλέξουν την εφαρμογή μεταξύ τους συστήματος περιουσιακής αυτοτέλειας ή συστήματος περιουσιακής αυτοτέλειας με εξίσωση των σωρευθέντων αποκτημάτων. Το εν λόγω συμβόλαιο δύναται να συναφθεί είτε πριν από τη σύναψη του γάμου είτε κατά τη διάρκειά του. Το γαμιαίο συμβόλαιο δύναται να τροποποιηθεί ή να λυθεί. Εάν λυθεί ενόσω διαρκεί ο γάμος, ο νόμος ορίζει ότι εφαρμόζεται μεταξύ των συζύγων το νόμιμο σύστημα της κοινοκτημοσύνης, πλην εάν οι σύζυγοι αποφάσισαν άλλως. Όσον αφορά τις σχέσεις με τους τρίτους, ένας σύζυγος δύναται να επικαλεστεί το γαμιαίο συμβόλαιο έναντι τρίτου εάν αυτός γνώριζε το γεγονός της σύναψης και το περιεχόμενό της (άρθρα 47 και 47 1 του κώδικα περί οικογένειας και κηδεμονίας).

Οι σύζυγοι δεν επιτρέπεται να διευρύνουν την κοινοκτημοσύνη ώστε να καταλαμβάνει:

1. τα περιουσιακά στοιχεία που τυχόν θα αποκτηθούν στο μέλλον από κληρονομία, κληροδοσία ή δωρεά,
2. τα περιουσιακά δικαιώματα που απορρέουν από συγκυριότητα επί περιουσιακού στοιχείου εξαρτωμένου από αυτοτελείς κανόνες (π.χ. συγκυριότητα σε εταιρεία αστικού δικαίου ή σε εμπορική εταιρεία),
3. τα αμεταβίβαστα δικαιώματα που μπορούν να ανήκουν σε μόνο ένα πρόσωπο,
4. τις αξιώσεις αποζημίωσης για σωματική βλάβη ή διαταραχή της υγείας, υπό τον όρο ότι δεν ανήκουν στην κοινή περιουσία, ή τις αξιώσεις αποκατάστασης προκληθείσας ζημιάς,
5. τις μη ληξιπρόθεσμες απαιτήσεις των συζύγων για την καταβολή αμοιβών από εργασία ή εισοδημάτων από άλλες κερδοσκοπικές δραστηριότητες (άρθρο 49 κώδικα περί οικογένειας και κηδεμονίας).

3.2. Ποιες είναι οι τυπικές προϋποθέσεις και με ποιον πρέπει να επικοινωνήσω;

Η γαμιαία σύμβαση πρέπει να καταρτισθεί υπό τον τύπο συμβολαιογραφικού δημόσιου εγγράφου, άλλως είναι άκυρη (άρθρο 47 παρ. 1 του κώδικα περί οικογένειας και κηδεμονίας και άρθρο 73 παρ. 2 του Αστικού Κώδικα).

3.3. Πότε μπορεί να συναφθεί ένα σύμφωνο και πότε τίθεται σε ισχύ;

Το γαμήλιο συμβόλαιο δύναται να συναφθεί πριν από την τέλεση του γάμου, στην οποία περίπτωση τίθεται σε ισχύ με την τέλεση του γάμου, ή κατά τη διάρκεια του γάμου, στην οποία περίπτωση τίθεται σε ισχύ άμεσα.

3.4. Μπορούν οι σύζυγοι να τροποποιήσουν ένα υπάρχον σύμφωνο; Εάν ναι, υπό ποιες προϋποθέσεις;

Οι σύζυγοι δύνανται να τροποποιήσουν το συμβόλαιο οποτεδήποτε, υπό τον όρο της τήρησης των τυπικών απαιτήσεων που περιγράφονται υπό το ερώτημα 3.2. Το πολωνικό δίκαιο δεν επιβάλλει την απαίτηση παρόδου κάποιου ελάχιστου χρονικού διαστήματος μεταξύ της σύνταξης και της τροποποίησης του γαμιαίου συμβολαίου.

3.5. Σύμφωνα με την εθνική σας νομοθεσία, είναι δυνατόν να αποκτήσει αναδρομική ισχύ η γαμική σύμβαση που συνάπτεται από τους συζύγους κατά τη διάρκεια του γάμου;

5 Όχι, σύμφωνα με το πολωνικό δίκαιο, τα συμβόλαια γάμου δεν έχουν αναδρομική ισχύ (άρθρο 47 του Πολωνικού Κώδικα Οικογένειας και Κηδεμονίας).

Στην Πολωνία δεν υφίσταται ειδικό μητρώο καταχώρισης των γαμιαίων συμβολαίων.

Σύμφωνα με το νόμο περί Εθνικών Μητρώων των Δικαστηρίων, τηρείται μητρώο επιχειρηματιών. Ο εν λόγω νόμος επιτρέπει την καταχώριση πληροφοριών σχετικά με το καθεστώς της συζυγικής περιουσίας προσώπων που είναι καταχωρημένα ως επιχειρηματίες ή εταίροι εμπορικών εταιρειών. Τα δεδομένα του μητρώου είναι δημόσια. Ως εκ τούτου, στην περίπτωση αυτή, η απαίτηση ενημέρωσης του αντισυμβαλλόμενου μέρους σχετικά με τη σύναψη γαμιαίου συμβολαίου θα εκπληρώνεται με την παροχή σημειώματος σχετικά με το καθεστώς της συζυγικής περιουσίας που έχει καταχωρηθεί στο ανωτέρω μητρώο (βλ. 3.1).

4.5. Γαμική συμβαση που συνήφθη στην αλλοδαπή σύμφωνα με αλλοδαπή νομοθεσία είναι δυνατόν να καταχωριστεί στη χώρα σας; Εάν ναι, βάσει ποιων όρων ή τυπικών προϋποθέσεων;

Στην Πολωνία, δεν υπάρχει μητρώο συμβολαίων γάμου, είτε έχουν συναφθεί στην Πολωνία είτε στο εξωτερικό. Η ισχύς ενός συμβολαίου γάμου που συνάπτεται εκτός Πολωνίας εξαρτάται από τις πολωνικές διατάξεις περί σύγκρουσης νόμων σχετικά με μια εν λόγω δικαιοπραξία.

5.1. Με ποιον τρόπο διαχωρίζεται η περιουσία (εμπράγματα δικαιώματα σε ακίνητα);

Στην περίπτωση παύσης της εφαρμογής του νόμιμου συστήματος της κοινοκτημοσύνης, η κοινή περιουσία και η διανομή αυτής διέπονται από τις διατάξεις σχετικά με την από κοινού κληρονομία περιουσιακών στοιχείων και τη διανομή κληρονομιαίων περιουσιών αντιστοίχως (άρθρο 46 του κώδικα περί οικογένειας και κηδεμονίας).

Η κοινή περιουσία δύναται να διανεμηθεί στην περίπτωση παύσης της εφαρμογής του συστήματος της κοινοκτημοσύνης ενόσω διαρκεί ο γάμος, για παράδειγμα, ως αποτέλεσμα δικαστικής απόφασης ή σχετικής σύμβασης, καθώς και στην περίπτωση παύσης της εφαρμογής του συστήματος της κοινοκτημοσύνης μετά τη λύση του γάμου (λόγω διαζυγίου ή χωρισμού). Η διαδικασία διαζυγίου ή χωρισμού δεν σχετίζεται με τη διανομή της κοινής περιουσίας. Στην πλειοψηφία των περιπτώσεων, η κοινή περιουσία διανέμεται στο πλαίσιο χωριστής διαδικασίας. Το διαζύγιο και ο χωρισμός λαμβάνουν χώρα ως αποτέλεσμα δικαστικής απόφασης. Η κοινή περιουσία δύναται να διανεμηθεί δια δικαστικής απόφασης ή σύμβασης, η οποία πρέπει να καταρτιστεί υπό τον τύπο του συμβολαιογραφικού δημόσιου εγγράφου εάν η κοινή περιουσία περιλαμβάνει ακίνητα (το αυτό ισχύει και για τα λοιπά ειδικά δικαιώματα).

Τα μερίδια των συζύγων στην κοινή περιουσία είναι ίσα, πλην εάν με το γαμιαίο συμβόλαιο ορίζεται άλλως. Στο δικαστήριο δύναται να υποβληθεί αίτημα τακτοποίησης άνισων μεριδίων (άρθρο 501 του κώδικα περί οικογένειας και κηδεμονίας).

Έκαστος σύζυγος οφείλει να επιστρέψει τα τυχόν έξοδα και δαπάνες που πραγματοποιήθηκαν για την ίδια αυτού περιουσία από την κοινή περιουσία, με την εξαίρεση των εξόδων και δαπανών για περιουσιακά στοιχεία που απέφεραν εισοδήματα. Έκαστος σύζυγος δύναται να απαιτήσει να αποζημιωθεί για τα τυχόν έξοδα και δαπάνες που πραγματοποιήθηκαν για την κοινή περιουσία από την ίδια αυτού περιουσία. Κανείς από τους συζύγους δεν δύναται να απαιτήσει την επιστροφή εξόδων και δαπανών που πραγματοποιήθηκαν για την εκπλήρωση των αναγκών της οικογένειας, πλην εάν τα εν λόγω έξοδα και δαπάνες επέφεραν αύξηση της αξίας της κοινής περιουσίας κατά τον χρόνο της παύσης της εφαρμογής του καθεστώτος της κοινοκτημοσύνης. Η επιστροφή πραγματοποιείται κατά τη διανομή της κοινής περιουσίας. Ωστόσο. το δικαστήριο δύναται να διατάξει τη νωρίτερη επιστροφή δαπανών, εάν αυτό είναι αναγκαίο για την ευημερία της οικογένειας (άρθρο 45 παρ. 1 και 2 του κώδικα περί οικογένειας και κηδεμονίας).

5.2. Ποιος είναι υπεύθυνος για τα υπάρχοντα χρέη μετά το διαζύγιο/χωρισμό;

Οι σύζυγοι παραμένουν υπεύθυνοι για τις υφιστάμενες υποχρεώσεις και μετά το διαζύγιο/χωρισμό. Η διανομή της κοινής περιουσίας δεν περιλαμβάνει τις υποχρεώσεις. Τυχόν σύμβαση μεταξύ των συζύγων αναφορικά με την εξόφληση των υποχρεώσεων δεν παράγει αποτελέσματα έναντι των πιστωτών, πλην εάν αυτοί συναινέσουν στην ανάληψη της εκάστοτε υποχρέωσης από τον ένα σύζυγο.

5.3. Πρέπει ο ένας σύζυγος να εγείρει αξίωση για αντισταθμιστική πληρωμή;

Στην περίπτωση της λύσης καθεστώτος περιουσιακής αυτοτέλειας με εξίσωση των σωρευθέντων αποκτημάτων, η αύξηση της αξίας της περιουσίας εκάστου συζύγου που επήλθε κατά τη διάρκεια εφαρμογής του καθεστώτος δύναται να εξισωθεί δια καταβολής σε χρήμα ή σε είδος (άρθρο 514 παρ. 1 του κώδικα περί οικογένειας και κηδεμονίας). Η αξίωση για την εν λόγω εξισωτική καταβολή παραγράφεται μετά δέκα έτη (άρθρο 118 του Αστικού Κώδικα).

Οι σύζυγοι κληρονομούν ο ένας τον άλλο ανεξάρτητα από το εφαρμοστέο σύστημα ρύθμισης των περιουσιακών σχέσεων μεταξύ τους. Για παράδειγμα, στην περίπτωση του συστήματος της κοινοκτημοσύνης, ο επιζών σύζυγος διατηρεί το δικό του μερίδιο του ημίσεως της κοινής περιουσίας και λαμβάνει ένα δέον ποσοστό από το μερίδιο της κοινής περιουσίας που δικαιούταν ο αποβιώσας σύζυγος. Στην περίπτωση της εξ αδιαθέτου διαδοχής, τα τέκνα και ο/η σύζυγος του αποβιώσαντος καλούνται βάσει του νόμου σε πρώτη τάξη στην κληρονομία και κληρονομούν σε ίσα μερίδια. Ωστόσο, το μερίδιο που δικαιούται ο επιζών σύζυγος δεν δύναται να υπολείπεται του ενός τετάρτου της συνολικής κληρονομιαίας περιουσίας. Εάν ο αποβιώσας δεν αφήνει κατιόντες, η κληρονομιαία περιουσία περιέρχεται στον επιζώντα σύζυγο και τους γονείς του αποβιώσαντος. Στην περίπτωση που ο ένας από τους γονείς του αποβιώσαντος είχε αποβιώσει πριν από το άνοιγμα της κληρονομίας, το τμήμα της κληρονομιαίας περιουσίας το οποίο θα δικαιούταν ο αποβιώσας γονιός περιέρχεται σε ίσα μέρη στα αδέλφια του αποβιώσαντος συζύγου. Το μερίδιο του επιζώντος συζύγου στην κληρονομιαία περιουσία ανέρχεται στο μισό αυτής εάν ο επιζών σύζυγος κληρονομεί με τους γονείς του αποβιώσαντος, τα αδέλφια του αποβιώσαντος ή κατιόντες αδελφών του αποβιώσαντος. Στην περίπτωση που ο αποβιώσας δεν αφήνει κατιόντες, γονείς, αδέλφια κατιόντες αδελφών, ολόκληρη η κληρονομιαία περιουσία περιέρχεται στον επιζώντα σύζυγο (άρθρα 931-933 του Αστικού).

Ο επιζών σύζυγος και οι λοιποί συγγενείς του αποβιώσαντος που συνοικούσαν με τους συζύγους έως την ημερομηνία του θανάτου του αποβιώσαντος δικαιούνται να εξακολουθήσουν να χρησιμοποιούν την οικία και τον εξοπλισμό της κατά τον ίδιο τρόπο έως τη συμπλήρωση τριών μηνών μετά το άνοιγμα της κληρονομίας (άρθρο 923 παρ. 1 του Αστικού Κώδικα).

Όχι.

Δεν υφίστανται νόμιμες διατάξεις περί καταχωρημένων ή μη καταχωρημένων συμφώνων συμβίωσης.

Στις υποθέσεις που εκδικάζονται κατά την κατ' αντιδικία διαδικασία, τα πολωνικά δικαστήρια διαθέτουν δικαιοδοσία στις γαμικές διαφορές και τις διαφορές σχετικά με τις περιουσιακές σχέσεις των συζύγων εάν ο εναγόμενος διατηρεί την κατοικία ή τη διαμονή του στην Πολωνία, ή, εφόσον δεν συντρέχει τέτοια περίπτωση, εάν:

1. ο τόπος της τελευταίας κοινής κατοικίας ή της τελευταίας κοινής διαμονής των συζύγων βρισκόταν στην Πολωνία και ένας σύζυγος εξακολουθεί να διατηρεί κατοικία ή διαμονή στην Πολωνία, ή
2. ο ενάγων σύζυγος διατηρούσε την κατοικία ή τη διαμονή του στην Πολωνία για τουλάχιστον ένα έτος αμέσως πριν από την έναρξη της διαδικασίας, ή
3. ο ενάγων σύζυγος είναι Πολωνός πολίτης και διατηρούσε την κατοικία ή τη διαμονή του στην Πολωνία για τουλάχιστον έξι μήνες αμέσως πριν από την έναρξη της διαδικασίας, ή
4. αμφότεροι οι σύζυγοι είναι Πολωνοί πολίτες.

Τα πολωνικά δικαστήρια διαθέτουν αποκλειστική δικαιοδοσία εάν αμφότεροι οι σύζυγοι είναι Πολωνοί πολίτες και αμφότεροι κατοικούν και διαμένουν στην Πολωνία (άρθρο 1103 του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας). Στις υποθέσεις που εκδικάζονται κατά την εκούσια διαδικασία, τα πολωνικά δικαστήρια διαθέτουν δικαιοδοσία στις γαμικές διαφορές εάν ένας από τους συζύγους ή ένα από τα πρόσωπα που προτίθενται να νυμφευθούν είναι Πολωνός πολίτης, ή είναι αλλοδαπός που διατηρεί την κατοικία ή διαμονή του στην Πολωνία ή προτίθεται να νυμφευθεί στην Πολωνία. Οι υποθέσεις με αντικείμενο τη διανομή της κοινής περιουσίας μετά τη λύση του καθεστώτος της κοινοκτημοσύνης επίσης υπάγονται στη δικαιοδοσία των πολωνικών δικαστηρίων εάν η κοινή περιουσία ή σημαντικό τμήμα αυτής βρίσκεται στην Πολωνία (άρθρο 1106 του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας).