Ζευγάρια στην Τσεχία
Last updated on: 11.05.2022
Η έκδοση αυτής της σελίδας στην αγγλική και εθνική γλώσσα διατηρείται από τον εκάστοτε συνομιλητή. Οι μεταφράσεις σε άλλες γλώσσες πραγματοποιούνται και επικαιροποιούνται σταδιακά. Επομένως, πιθανές πρόσφατες ενημερώσεις ενδέχεται να μην είναι διαθέσιμες σε αυτήν την έκδοση γλωσσών. Για την πιο πρόσφατη έκδοση, ελέγξτε την έκδοση στην αγγλική ή εθνική γλώσσα.
1.1. Ποιο είναι το δίκαιο που εφαρμόζεται αναφορικά με τις περιουσιακές σχέσεις ενός ζευγαριού; Ποια είναι τα κριτήρια/κανόνες που χρησιμοποιούνται για τον καθορισμό του εφαρμοστέου δικαίου; Ποιες διεθνείς συνθήκες πρέπει να τηρούνται σε ορισμένες χώρες;
Οι βασικοί κανόνες για τον προσδιορισμό του εφαρμοστέου δικαίου περιλαμβάνονται στον Νόμο αριθ. 91/2012, Συλλ., περί Ιδιωτικού Διεθνούς Δικαίου. Σύμφωνα με το άρθρο 49, παράγραφος 3, του Νόμου περί Ιδιωτικού Διεθνούς Δικαίου, οι περιουσιακές σχέσεις των συζύγων διέπονται από το δίκαιο του κράτους κατοικίας των συζύγων. Εάν οι σύζυγοι έχουν τη συνήθη κατοικία τους σε διαφορετικές χώρες, οι περιουσιακές σχέσεις τους διέπονται από το δίκαιο του κράτους του οποίου την ιθαγένεια έχουν αμφότεροι. Εάν οι σύζυγοι έχουν διαφορετικές ιθαγένειες, οι εν λόγω σχέσεις διέπονται από το τσεχικό δίκαιο. Το εν λόγω ζήτημα ρυθμίζεται επίσης από διμερείς συνθήκες για τη δικαστική συνδρομή σε αστικές, εμπορικές και οικογενειακές υποθέσεις που έχουν συναφθεί μεταξύ της Τσεχικής Δημοκρατίας και πρώην σοσιαλιστικών κρατών (π.χ. συνθήκη με τη Βουλγαρία της 25.11.1976, συνθήκη με την Πολωνία της 21.12.1987, συνθήκη με την πρώην Ομοσπονδιακή Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Γιουγκοσλαβίας της 21.1.1964, συνθήκη με τη Ρουμανία της 11.07.1994), στις οποίες το συνδετικό στοιχείο της ιθαγένειας είναι αποφασιστικό για τον προσδιορισμό του εφαρμοστέου δικαίου. Το συνδετικό στοιχείο της κοινής κατοικίας των συζύγων λαμβάνεται υπόψη μόνο εάν οι σύζυγοι έχουν διαφορετική ιθαγένεια. Στη Συνθήκη με την πρώην Σοβιετική Ένωση που υπογράφηκε στις 12.08.1982 (η οποία είναι δεσμευτική ως προς τη Ρωσία, τη Μολδαβία, την Κιργιζία και τη Γεωργία) και στη Συνθήκη με την Ουκρανία της 28.5.2001 προβλέπεται το συνδετικό στοιχείο της κοινής κατοικίας των συζύγων. Οι κανόνες οι οποίοι περιέχονται στις διεθνείς αυτές συνθήκες εφαρμόζονται αντί της νομοθετικής ρύθμισης.Τα σύμφωνα συμβίωσης και παρόμοιες σχέσεις καθώς και οι συνέπειές τους, συμπεριλαμβανομένης της τροποποίησης των προσωπικών και περιουσιακών σχέσεων των συντρόφων, διέπονται από το δίκαιο του κράτους στο οποίο συνήφθη το σύμφωνο συμβίωσης ή η παρόμοια σχέση (άρθρο 67, παράγραφος 2, του Νόμου περί Ιδιωτικού Διεθνούς Δικαίου).
1.2. Οι σύζυγοι έχουν τη δυνατότητα να επιλέξουν το εφαρμοστέο δίκαιο; Εάν ναι, ποιες αρχές διέπουν αυτή την επιλογή (π.χ. τα δίκαια προς επιλογή, οι τυπικές προϋποθέσεις, η αναδρομική ισχύς);
Βάσει του άρθρου 49 παράγραφος 4, του Νόμου περί Ιδιωτικού Διεθνούς Δικαίου, οι σύζυγοι μπορούν να συμφωνήσουν ότι οι περιουσιακές σχέσεις τους διέπονται από:- το δίκαιο του κράτους του οποίου την ιθαγένεια έχει ένας εκ των συζύγων, ή
- το δίκαιο του κράτους στο οποίο ένας εκ των συζύγων έχει τη συνήθη κατοικία του, ή
- σε περίπτωση ακινήτων, το δίκαιο του κράτους στο οποίο βρίσκεται το εν λόγω ακίνητο, ή
- το τσεχικό δίκαιο.
Η συμφωνία πρέπει να καταρτιστεί από συμβολαιογράφο και να περιβληθεί τον τύπο συμβολαιογραφικής πράξης ή άλλο παρόμοιο τύπο, εάν η συμφωνία συνάπτεται στο εξωτερικό.
2.1. Παρακαλούμε περιγράψτε τις γενικές αρχές: Ποια αγαθά αποτελούν μέρος της κοινοκτημοσύνης περιουσιακών στοιχείων; Ποια αγαθά αποτελούν μέρος των ξεχωριστών περιουσιών των συζύγων;
Το νόμιμο σύστημα ρύθμισης των περιουσιακών σχέσεων των συζύγων στην Τσεχική Δημοκρατία είναι το σύστημα της κοινής περιουσίας των συζύγων, το οποίο ρυθμίζεται από τον Αστικό Κώδικα (Νόμος αριθ. 89/2012, Συλλ.).Λεπτομερέστερος καθορισμός της κοινής περιουσίας περιέχεται στα άρθρα 709, 710 και 3040 του Αστικού Κώδικα, κατά τα οποία η κοινή περιουσία των συζύγων περιλαμβάνει τα εξής:
- τα περιουσιακά στοιχεία που αποκτήθηκαν από τον ένα ή από αμφότερους τους συζύγους κατά τη διάρκεια του γάμου τους, εξαιρουμένων των περιουσιακών στοιχείων που:
- εξυπηρετούν τις προσωπικές ανάγκες ενός εκ των συζύγων,
- αποκτήθηκαν από δωρεά, κληρονομία ή κληροδοσία από έναν εκ των συζύγων, εκτός εάν ο δωρητής, κατά τη δωρεά, ή ο κληρονομούμενος στη διαθήκη του εξέφρασαν διαφορετική βούληση,
- αποκτήθηκαν από έναν εκ των συζύγων ως αποζημίωση για μη περιουσιακή βλάβη των φυσικών δικαιωμάτων του,
- αποκτήθηκαν από έναν εκ των συζύγων μέσω δικαιοπραξίας που αφορά περιουσιακά στοιχεία που ανήκαν στην αποκλειστική κυριότητά του,
- αποκτήθηκαν από έναν εκ των συζύγων ως αποζημίωση για ζημία, καταστροφή ή απώλεια περιουσιακών στοιχείων που ανήκαν στην αποκλειστική κυριότητά του,
- βάσει νομοθετικών διατάξεων περί αποκατάστασης, επιστράφηκαν σε έναν εκ των συζύγων στον οποίο αυτά ανήκαν πριν από τον γάμο ή επιστράφηκαν στον σύζυγο ως νόμιμο διάδοχο του αρχικού κυρίου τους.
Η κοινή περιουσία των συζύγων περιλαμβάνει επίσης τα κέρδη που προκύπτουν από τα περιουσιακά στοιχεία που ανήκουν στην αποκλειστική κυριότητα ενός συζύγου, καθώς και το μερίδιο του συζύγου σε εταιρεία ή συνεταιρισμό, εάν ο σύζυγος έγινε εταίρος στην εταιρεία ή μέλος στον συνεταιρισμό κατά τη διάρκεια του γάμου (εκτός εάν το μερίδιο αποκτήθηκε στο πλαίσιο οποιασδήποτε εκ των ανωτέρω εξαιρέσεων)
- τις υποχρεώσεις που αναλήφθηκαν από τον ένα ή από αμφότερους τους συζύγους κατά τη διάρκεια του γάμου τους, εκτός εάν:
- σχετίζονται με περιουσιακά στοιχεία που ανήκουν στην αποκλειστική κυριότητα ενός μόνον από τους συζύγους και η έκτασή τους υπερβαίνει τα κέρδη που απορρέουν από αυτά, ή
- αναλήφθηκαν από έναν από τους συζύγους χωρίς την έγκριση του άλλου, χωρίς να πρόκειται για ζήτημα κάλυψης των καθημερινών ή συνήθων αναγκών της οικογένειας.
2.2. Υπάρχουν νομικές προϋποθέσεις σχετικά με την κατανομή των περιουσιακών στοιχείων;
Το τσεχικό δίκαιο δεν προβλέπει επί του παρόντος τέτοιο ενδεχόμενο.2.3. Οι σύζυγοι πρέπει να προβούν σε απογραφή των περιουσιακών στοιχείων; Εάν ναι, πότε και με ποιον τρόπο;
Δεν υφίσταται διάταξη που να καθιστά υποχρεωτική τη σύνταξη απογραφής των περιουσιακών στοιχείων. Ωστόσο, συνιστάται η σύνταξη απογραφής σε σχέση με τη διανομή της κοινής περιουσίας των συζύγων σε περίπτωση λύσης της (μέσω λύσης του γάμου ή θανάτου ενός συζύγου).2.4. Ποιος είναι υπεύθυνος για τη διαχείριση των περιουσιακών στοιχείων; Ποιος έχει δικαίωμα διάθεσης των περιουσιακών στοιχείων; Μπορεί ένας εκ των συζύγων να διαθέσει/διαχειριστεί την περιουσία μόνος του ή είναι απαραίτητη η συναίνεση του έτερου συζύγου (π.χ. στις περιπτώσεις διάθεσης της οικίας των συζύγων); Ποια είναι η επίδραση ενδεχόμενης απουσίας συναίνεσης στην εγκυρότητα μιας νομικής συναλλαγής και στο αντιτάξιμο κατά τρίτων;
Αμφότεροι οι σύζυγοι (ή ένας εξ αυτών, βάσει συμφωνίας) χρησιμοποιούν και διατηρούν από κοινού τα περιουσιακά στοιχεία που αποτελούν τμήμα της κοινής περιουσίας τους. Η συνήθης διαχείριση των περιουσιακών στοιχείων που αποτελούν τμήμα της κοινής περιουσίας μπορεί να διενεργείται από οποιονδήποτε από τους συζύγους (π.χ. η τακτοποίηση κοινών οικιακών υποθέσεων, η πληρωμή συνήθων υποχρεώσεων όπως του ενοικίου και των λογαριασμών κοινής ωφέλειας, η αγορά τροφίμων, η αγορά συνήθων καταναλωτικών προϊόντων). Σε μη συνήθη θέματα τα οποία αφορούν την κοινή περιουσία των συζύγων (π.χ. μεταβίβαση ακινήτων ή περιουσιακών στοιχείων μεγαλύτερης αξίας ή υποθήκευση ακινήτων), απαιτείται η συγκατάθεση αμφοτέρων των συζύγων. Εάν ένας εκ των συζύγων αρνείται αδικαιολόγητα να παράσχει τη συγκατάθεσή του ή δεν είναι σε θέση να εκφράσει τη βούλησή του, η εκ μέρους του έγκριση μπορεί να αντικατασταθεί από δικαστική απόφαση κατόπιν πρότασης του άλλου συζύγου. Εάν ένας εκ των συζύγων ενεργήσει χωρίς τη συγκατάθεση του άλλου σε περιπτώσεις στις οποίες απαιτείται η συγκατάθεση αμφοτέρων των συζύγων, ο άλλος σύζυγος μπορεί να ζητήσει την κήρυξη της ακυρότητας της σχετικής πράξης (άρθρα 713 και 714 του Αστικού Κώδικα)• ωστόσο, εάν δεν ζητήσει την κήρυξη της ακυρότητάς της, η πράξη παραμένει σε ισχύ (άρθρο 586, παράγραφος 2, του Αστικού Κώδικα). Οι διατάξεις αυτές ισχύουν μόνον εφόσον δεν τροποποιούνται από γαμικό σύμφωνο ή δικαστική απόφαση.2.5. Υπάρχουν δικαιοπραξίες που καταρτίζονται από τον ένα σύζυγο αλλά δεσμεύουν και τον άλλο;
Αμφότεροι οι σύζυγοι αποκτούν δικαιώματα και δεσμεύονται από κοινού και εις ολόκληρον από τις δικαιοπραξίες σχετικά με την κοινή περιουσία τους οι οποίες διενεργήθηκαν από τον ένα εκ των συζύγων εντός του πλαισίου της συνήθους διαχείρισής της (άρθρο 713, παράγραφος 3, του Αστικού Κώδικα).2.6. Ποιος είναι υπεύθυνος για χρέη που συνάφθηκαν κατά τη διάρκεια του γάμου; Ποια περιουσιακά στοιχεία μπορούν να χρησιμοποιήσουν οι πιστωτές προκειμένου να ικανοποιήσουν τις αξιώσεις τους;
Αμφότεροι οι σύζυγοι ευθύνονται από κοινού και εις ολόκληρον για τα χρέη που σχετίζονται με την κοινή περιουσία τους (άρθρο 713, παράγραφος 2, του Αστικού Κώδικα). Τα χρέη μπορούν να εξοφληθούν από την κοινή περιουσία των συζύγων ή από τα περιουσιακά στοιχεία που ανήκουν στην αποκλειστική κυριότητα κάθε συζύγου.Το γαμικό σύμφωνο μπορεί να αποκλείει την από κοινού και εις ολόκληρον ευθύνη των συζύγων για χρέη, αλλά μια τέτοια συμφωνία παράγει αποτελέσματα έναντι τρίτων μόνον εάν ο τρίτος συμφωνεί με αυτήν (άρθρο 719, παράγραφος 2, του Αστικού Κώδικα) ή εάν καταχωριστεί, κατόπιν αιτήματος αμφοτέρων των συζύγων, στο δημόσιο μητρώο γαμικών συμφώνων (άρθρο 721, παράγραφος 1, του Αστικού Κώδικα).
Οι σύζυγοι παραμένουν αυτοτελώς υπεύθυνοι για τα χρέη τα οποία δεν αποτελούν μέρος της κοινής περιουσίας των συζύγων, ήτοι καταρχήν:
- τα χρέη που σχετίζονται με περιουσιακά στοιχεία τα οποία ανήκουν στην αποκλειστική κυριότητά τους, στην έκταση που υπερβαίνουν τα κέρδη από τα εν λόγω περιουσιακά στοιχεία,
- τα χρέη που ανέλαβε ένας εκ των συζύγων χωρίς τη συγκατάθεση του άλλου και τα οποία δεν καλύπτουν καθημερινές οικογενειακές ανάγκες,
- τα χρέη που προκύπτουν από παράπτωμα ενός εκ των συζύγων,
- τα χρέη προς κρατικές και δημόσιες αρχές,
- τα χρέη που αναλήφθηκαν προ του γάμου.
Σε περίπτωση αναγκαστικής εκτέλεσης, τα εν λόγω χρέη (εκτός εκείνων που αναλήφθηκαν προ του γάμου) μπορούν να εξοφληθούν όχι μόνον από τα περιουσιακά στοιχεία που ανήκουν στην αποκλειστική κυριότητα του οφειλέτη συζύγου, αλλά και από την κοινή περιουσία των συζύγων.
3.1. Ποιες διατάξεις μπορούν να τροποποιηθούν από ένα σύμφωνο και ποιες όχι; Ποια καθεστώτα που διέπουν τις περιουσιακές σχέσεις των συζύγων μπορούν να επιλεγούν;
Μέσω γαμικού συμφώνου, οι (μέλλοντες) σύζυγοι μπορούν να συμφωνήσουν καθεστώς περιουσιακών σχέσεων διαφορετικό από το προβλεπόμενο στον νόμο. Μπορούν να συμφωνήσουν καθεστώς αυτοτέλειας των περιουσιακών στοιχείων, καθεστώς βάσει του οποίου η κοινή περιουσία δημιουργείται από την ημερομηνία λύσης του γάμου, καθώς και τη διεύρυνση ή τον περιορισμό του εύρους της κοινής περιουσίας (άρθρο 717 του Αστικού Κώδικα). Το σύμφωνο μπορεί, καταρχήν, να προβλέπει κάθε συμφωνία εφόσον αυτή δεν απαγορεύεται από τον νόμο – ειδικότερα, μπορεί να ρυθμίζει διαφορετικά από ό,τι ο νόμος τις προϋποθέσεις συμπερίληψης/αποκλεισμού υφιστάμενων και μελλοντικών περιουσιακών στοιχείων στην/από την κοινή περιουσία. Αυτό σημαίνει, για παράδειγμα, ότι οι σύζυγοι δύνανται να συμφωνήσουν ότι ορισμένο περιουσιακό στοιχείο (π.χ. ορισμένο ακίνητο) το οποίο ανήκει κατ' αποκλειστικότητα στον ένα από τους συζύγους θα καταστεί τμήμα της κοινής περιουσίας. Το γαμικό σύμφωνο μπορεί επίσης να καθορίζει τις περιουσιακές σχέσεις σε περίπτωση λύσης του γάμου μέσω διαζυγίου ή θανάτου (άρθρο 718, παράγραφοι 1 και 2, του Αστικού Κώδικα). Επίσης, η διαχείριση της κοινής περιουσίας μπορεί να προσαρμοστεί με το γαμικό σύμφωνο ανάλογα με τις ανάγκες των συζύγων.Ωστόσο, ακόμη και υπό το καθεστώς της περιουσιακής αυτοτέλειας των συζύγων, το σύμφωνο δεν μπορεί να καταργήσει ουσιαστικά την απαίτηση συγκατάθεσης αμφοτέρων των συζύγων για τη διάθεση της συνήθους οικοσκευής της οικογένειας (δηλαδή, κινητά περιουσιακά στοιχεία τα οποία εξυπηρετούν ζωτικές ανάγκες της οικογένειας, ανεξάρτητα από το κατά πόσον ανήκουν στην κοινή περιουσία ή σε έναν μόνον εκ των συζύγων) (άρθρο 718, παράγραφος 3, του Αστικού Κώδικα). Επιπλέον, το γαμικό σύμφωνο δεν πρέπει να αποκλείει, λόγω των συνεπειών του, την ικανότητα ενός συζύγου να φροντίζει για τις ανάγκες της οικογένειας και δεν πρέπει να θίγει τα δικαιώματα τρίτων, εκτός εάν ο τρίτος συμφωνεί ή το σύμφωνο καταχωριστεί, κατόπιν αιτήματος αμφοτέρων των συζύγων, στο δημόσιο μητρώο γαμικών συμφώνων (άρθρα 719 και 721 του Αστικού Κώδικα).
3.2. Ποιες είναι οι τυπικές προϋποθέσεις και με ποιον πρέπει να επικοινωνήσω;
Τα εν λόγω σύμφωνα πρέπει να καταρτίζονται από συμβολαιογράφο υπό τον τύπο δημόσιου εγγράφου (άρθρο 716, παράγραφος 2, του Αστικού Κώδικα).3.3. Πότε μπορεί να συναφθεί ένα σύμφωνο και πότε τίθεται σε ισχύ;
Το σύμφωνο μπορεί να συναφθεί οποτεδήποτε κατά τη διάρκεια του γάμου ή και πριν από την τέλεσή του. Στην πρώτη περίπτωση, το σύμφωνο τίθεται σε ισχύ κατά τη σύναψή του, ενώ στη δεύτερη περίπτωση κατά τον χρόνο της νόμιμης τέλεσης του γάμου μεταξύ των συζύγων.Εάν, ωστόσο, στο αντικείμενο του συμφώνου περιλαμβάνεται αντικείμενο καταχωρισμένο σε δημόσιο μητρώο (π.χ. ακίνητο) που ήδη ανήκει στην κοινή περιουσία των συζύγων ή ανήκει σε έναν μόνον εκ των συζύγων, το σύμφωνο παράγει τα αποτελέσματά του ως προς το μέρος αυτό έναντι των τρίτων αφού καταχωριστεί στο εν λόγω δημόσιο μητρώο (άρθρο 720, παράγραφος 2, του Αστικού Κώδικα). Εάν οι σύζυγοι συμφωνήσουν την αναδρομική ισχύ του ορισμένου καθεστώτος, η συμφωνία αυτή δεν λαμβάνεται υπόψη.
3.4. Μπορούν οι σύζυγοι να τροποποιήσουν ένα υπάρχον σύμφωνο; Εάν ναι, υπό ποιες προϋποθέσεις;
Οι σύζυγοι δύνανται να τροποποιούν ελεύθερα το υφιστάμενο μεταξύ τους γαμικό σύμφωνο βάσει συμφωνίας τους. Για τη νέα συμφωνία ομοίως απαιτείται ο τύπος του συνταχθέντος από συμβολαιογράφο δημόσιου εγγράφου. Το καθεστώς της κοινής περιουσίας μπορεί επίσης να τροποποιηθεί με δικαστική απόφαση (κατόπιν αίτησης ενός εκ των συζύγων). Μια τέτοια τροποποίηση απαιτεί συμφωνία των συζύγων ή δικαστική απόφαση σχετικά με τα μέρη της κοινής περιουσίας των συζύγων στο υφιστάμενο καθεστώς περιουσιακών σχέσεων. Και πάλι, οι αλλαγές αυτές παράγουν τα αποτελέσματά τους έναντι τρίτων μόνον υπό ορισμένες προϋποθέσεις.3.5. Σύμφωνα με την εθνική σας νομοθεσία, είναι δυνατόν να αποκτήσει αναδρομική ισχύ η γαμική σύμβαση που συνάπτεται από τους συζύγους κατά τη διάρκεια του γάμου;
Όχι. Σύμφωνα με το άρθρο 716 παρ. 1 του Αστικού Κώδικα, τα συμβόλαια γάμου δεν μπορούν να έχουν αναδρομική ισχύ.4.1. Μπορούν να υπάρχουν μία ή περισσότερες καταχωρήσεις περιουσιακών στοιχείων των συζύγων στη χώρα σας; Πού;
Στην Τσεχική Δημοκρατία υπάρχουν δύο μητρώα γαμικών συμφώνων:- Κατάλογος πράξεων σχετικών με το καθεστώς των περιουσιακών σχέσεων των συζύγων – δημόσιο ηλεκτρονικό μητρώο
- Μητρώο πράξεων σχετικών με το καθεστώς των περιουσιακών σχέσεων των συζύγων – μη δημόσιο ηλεκτρονικό μητρώο.
4.2. Ποια έγγραφα καταχωρούνται; Ποιες πληροφορίες καταχωρούνται;
4.3. Ποιος και με ποιον τρόπο μπορεί να έχει πρόσβαση στις πληροφορίες του μητρώου;
Κατάλογος πράξεων σχετικών με το καθεστώς των περιουσιακών σχέσεων των συζύγωνΟ Κατάλογος πράξεων προορίζεται για την καταχώριση γαμικών συμφώνων (ή συμφωνιών τροποποίησής τους) και δικαστικών αποφάσεων σχετικών με το καθεστώς των περιουσιακών σχέσεων των συζύγων. Ο κατάλογος περιέχει ευρετήριο και συλλογή πράξεων.
Στο συγκεκριμένο μητρώο καταχωρίζονται τα ακόλουθα δεδομένα:
- το όνομα, το επώνυμο, η ημερομηνία γέννησης και ο τόπος κατοικίας των (μελλοντικών) συζύγων,
- η ημερομηνία κατάρτισης και έναρξης ισχύος του γαμικού συμφώνου, ο προσδιορισμός του συμφωνηθέντος καθεστώτος βάσει του Αστικού Κώδικα και το όνομα, το επώνυμο και η διεύθυνση του συμβολαιογράφου που κατάρτισε το σύμφωνο σχετικά με το καθεστώς περιουσιακών σχέσεων των συζύγων, ή
- η ημερομηνία έκδοσης και έναρξης ισχύος της δικαστικής απόφασης σχετικά με το καθεστώς περιουσιακών σχέσεων των συζύγων, ο αριθμός φακέλου, ο ορισμός του δικαστηρίου που εξέδωσε την απόφαση και αναφορά στο κατά πόσον το δικαστήριο ακύρωσε ή ανανέωσε το καθεστώς κοινής περιουσίας των συζύγων ή περιόρισε το τρέχον εύρος του ή μετέβαλε το καθεστώς περιουσιακών σχέσεων των συζύγων,
- εφόσον απαιτείται, άλλες πληροφορίες.
Η Συλλογή πράξεων περιέχει αντίγραφο του γαμικού συμφώνου ή δικαστικής απόφασης. Το γαμικό σύμφωνο καταχωρίζεται στον Κατάλογο μόνον εάν κάτι τέτοιο προβλέπεται σε αυτό ή κατόπιν αιτήματος αμφοτέρων των συζύγων. Αντίθετα, η καταχώριση δικαστικών αποφάσεων οι οποίες αφορούν το καθεστώς των περιουσιακών σχέσεων των συζύγων είναι υποχρεωτική, ανεξάρτητα από τη βούληση των συζύγων.
Ο Κατάλογος είναι διαθέσιμος στο κοινό και ο Συμβολαιογραφικός Σύλλογος της Τσεχικής Δημοκρατίας δημοσιεύει πληροφορίες οι οποίες καταχωρίζονται στον Κατάλογο κατά τρόπο που επιτρέπει την εξ αποστάσεως πρόσβαση σε αυτόν. Οποιοσδήποτε συμβολαιογράφος μπορεί να εκδώσει, κατόπιν αιτήματος οποιουδήποτε προσώπου, αντίγραφο του γαμικού συμφώνου ή της δικαστικής απόφασης από τη Συλλογή πράξεων ή, ενδεχομένως, επιβεβαίωση ότι μια τέτοια πράξη δεν είναι καταχωρισμένη στην κατάλογο (άρθρα 35j – 35l του Νόμου αριθ. 358/1992, Συλλ., περί συμβολαιογράφων και των δραστηριοτήτων τους («Συμβολαιογραφικές διαδικασίες»).
Μητρώο πράξεων σχετικών με το καθεστώς των περιουσιακών σχέσεων των συζύγων
Το Μητρώο πράξεων προορίζεται επίσης για την καταχώριση γαμικών συμφώνων (ή συμφωνιών τροποποίησής τους) και δικαστικών αποφάσεων σχετικών με το καθεστώς των περιουσιακών σχέσεων των συζύγων.
Στο συγκεκριμένο μητρώο καταχωρίζονται τα ακόλουθα δεδομένα:
- το όνομα, το επώνυμο, η ημερομηνία γέννησης και ο τόπος κατοικίας των (μελλοντικών) συζύγων,
- το όνομα, το επώνυμο και η έδρα του συμβολαιογράφου στον οποίο κατατίθεται το γαμικό σύμφωνο (ή ανάλογες πληροφορίες σχετικά με τη δικαστική απόφαση),
- ο αριθμός φακέλου και η ημερομηνία του συμφώνου (ή ανάλογες πληροφορίες σχετικά με τη δικαστική απόφαση),
- η ημερομηνία καταχώρισης.
Πρόσβαση στις πληροφορίες του Μητρώου παρέχεται μόνο στον συμβολαιογράφο που κατάρτισε το γαμικό σύμφωνο και στον Συμβολαιογραφικό Σύλλογο της Τσεχικής Δημοκρατίας. Το Μητρώο λειτουργεί ως πηγή πληροφοριών σχετικά με το ισχύον σύστημα που ρυθμίζει τις περιουσιακές σχέσεις των συζύγων μόνο στο πλαίσιο κληρονομικής διαδικασίας μετά τον θάνατο ενός εκ των συζύγων. Κατόπιν αίτησης του συμβολαιογράφου που έχει εξουσιοδοτηθεί από το δικαστήριο να ενεργήσει στην υπόθεση της κληρονομίας ως δικαστικός επίτροπος, ο Συμβολαιογραφικός Σύλλογος παρέχει στον συμβολαιογράφο πληροφορίες σχετικά με το κατά πόσον ένα γαμικό σύμφωνο (ή περισσότερα σύμφωνα (συμφωνίες)) τα οποία κατάρτισε ο κληρονομούμενος καταχωρίστηκε και σε ποιον συμβολαιογράφο έχει κατατεθεί, ή κατά πόσον έχει καταχωρισθεί δικαστική απόφαση σχετικά με το καθεστώς των περιουσιακών σχέσεων του διαθέτη. Όλα τα ανωτέρω στοιχεία κοινοποιούνται στον συμβολαιογράφο (άρθρο 35d των Συμβολαιογραφικών διαδικασιών).
4.4. Ποια είναι τα νομικά αποτελέσματα μιας εγγραφής (εγκυρότητα, αντιτάξιμο);
Κατάλογος πράξεων σχετικών με το καθεστώς των περιουσιακών σχέσεων των συζύγωνΕάν το γαμικό σύμφωνο ή η δικαστική απόφαση που αφορά το καθεστώς περιουσιακών σχέσεων των συζύγων είναι καταχωρισμένο (-η) στον Κατάλογο, οι σύζυγοι μπορούν να το (την) επικαλούνται έναντι τρίτων, ακόμη και εάν οι εν λόγω τρίτοι δεν γνωρίζουν το περιεχόμενό του (της) (άρθρο 35, παράγραφος 1, των Συμβολαιογραφικών διαδικασιών).
Μητρώο πράξεων σχετικών με το καθεστώς των περιουσιακών σχέσεων των συζύγων
Οι καταχωρίσεις στο Μητρώο δεν είναι νομικά δεσμευτικές. Το Μητρώο έχει μόνον ενημερωτικό σκοπό.
4.5. Γαμική συμβαση που συνήφθη στην αλλοδαπή σύμφωνα με αλλοδαπή νομοθεσία είναι δυνατόν να καταχωριστεί στη χώρα σας; Εάν ναι, βάσει ποιων όρων ή τυπικών προϋποθέσεων;
Όχι. Τα αλλοδαπά συμβόλαια γάμου δεν μπορούν να καταχωρηθούν στην Τσεχική Δημοκρατία.5.1. Με ποιον τρόπο διαχωρίζεται η περιουσία (εμπράγματα δικαιώματα σε ακίνητα);
Σύμφωνα με το τσεχικό δίκαιο, το καθεστώς της κοινής περιουσίας λήγει με διαζύγιο, τον θάνατο ενός εκ των συζύγων, καθώς και σε σειρά άλλων περιπτώσεων που προβλέπονται από τον νόμο. Στην περίπτωση λήξης του εν λόγω καθεστώτος, τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις που είχαν έως τώρα από κοινού οι σύζυγοι θα διανεμηθούν.Οι σύζυγοι (πρώην σύζυγοι) μπορούν να συμφωνήσουν τη μέθοδο διανομής (η οποία, ωστόσο, δεν πρέπει να θίγει τα δικαιώματα τρίτων) ή να προτείνουν, ενδεχομένως, να αποφασίσει το δικαστήριο για τη διανομή (άρθρα 740 και 765 του Αστικού Κώδικα). Η δικαστική διανομή (και, εάν απαιτείται, επίσης η διανομή με συμφωνία των συζύγων) βασίζεται στην αρχή ότι τα συμφέροντα αμφοτέρων των συζύγων στη διανομή των περιουσιακών στοιχείων είναι ίδια. Παρ’ όλα αυτά, λαμβάνονται υπόψη οι ακόλουθες πτυχές: συγκεκριμένα, οι ανάγκες εξαρτώμενων τέκνων και επιπλέον με ποιον τρόπο κάθε σύζυγος μεριμνούσε για τις ανάγκες της οικογένειας και με ποιον τρόπο συνεισέφερε στην απόκτηση και στη διατήρηση της κοινής περιουσίας. Ταυτόχρονα, κάθε σύζυγος οφείλει να επιστρέψει το ποσό που δαπανήθηκε από την κοινή περιουσία για τα περιουσιακά στοιχεία που του ανήκουν κατ’ αποκλειστικότητα και μπορεί να ζητήσει επιστροφή των όσων δαπάνησε από τα περιουσιακά στοιχεία που του ανήκουν κατ’ αποκλειστικότητα χάριν της κοινής περιουσίας (άρθρο 742 του Αστικού Κώδικα).
Εάν η κοινή περιουσία δεν διανεμηθεί εντός τριών ετών από τη λύση της κοινής περιουσίας (ούτε καν με συμφωνία των συζύγων) ούτε υποβληθεί αίτηση δικαστικής διανομής κατά το ίδιο διάστημα, η διανομή διενεργείται σύμφωνα με τα νόμιμα τεκμήρια, ως ακολούθως:
- τα ενσώματα κινητά περιουσιακά στοιχεία ανήκουν στον σύζυγο που τα χρησιμοποιεί ως κύριος αποκλειστικά για τις δικές του ανάγκες, τις ανάγκες της οικογένειας ή του οικογενειακού νοικοκυριού,
- άλλα κινητά και ακίνητα περιουσιακά στοιχεία ανήκουν από κοινού σε αμφοτέρους τους συζύγους κατ’ ισομοιρία (άρθρο 741 του Αστικού Κώδικα).
Οι ίδιοι κανόνες ισχύουν εάν η κοινή περιουσία μειώθηκε με το γαμικό σύμφωνο ή λύθηκε.
5.2. Ποιος είναι υπεύθυνος για τα υπάρχοντα χρέη μετά το διαζύγιο/χωρισμό;
Αμφότεροι οι σύζυγοι παραμένουν από κοινού και εις ολόκληρον υπεύθυνοι έναντι τρίτων για τα χρέη που σχετίζονται με την κοινή περιουσία τους και αναλήφθηκαν κατά τη διάρκεια του γάμου, καθώς η διανομή της περιουσίας δεν μπορεί να θίγει τα δικαιώματα τρίτων. Διαφορετικά, οι τρίτοι μπορούν να ζητήσουν από το δικαστήριο να κηρυχθεί η διανομή άκυρη ως προς αυτούς. Επομένως, η διανομή των χρεών ισχύει μόνον μεταξύ των συζύγων (άρθρο 737 του Αστικού Κώδικα).Για τα χρέη που σχετίζονται με την αποκλειστική ατομική περιουσία των συζύγων, οι σύζυγοι παραμένουν ατομικά υπεύθυνοι.
5.3.1. Σε περίπτωση που ισχύει το καθεστώς κοινοκτημοσύνης εναπομείναντων περιουσιακών στοιχείων:
- Η αξίωση πρέπει να ικανοποιηθεί μέσω πληρωμής ή σε είδος;
- Πώς αξιολογείται η αξίωση;
- Ποιο είναι το ποσό της αντισταθμιστικής πληρωμής;
- Πότε παραγράφεται η αξίωση;
Στην Τσεχική Δημοκρατία δεν προβλέπεται συμμετοχή στα αποκτήματα του γάμου.
5.3.2. Σε άλλες περιπτώσεις (όταν δεν ισχύει η κοινοκτημοσύνη των εναπομείναντων περιουσιακών στοιχείων);
Κάθε σύζυγος οφείλει να καταβάλει αποζημίωση για καθετί που δαπανήθηκε από την κοινή περιουσία για τα περιουσιακά στοιχεία που του ανήκουν αποκλειστικά, και δικαιούται να αξιώσει αποζημίωση για κάθε ποσό που δαπάνησε για την κοινή περιουσία από ιδία κεφάλαιά του (άρθρο 742 του Αστικού Κώδικα).
Στη νομοθεσία δεν υφίστανται ειδικές διατάξεις που να ορίζουν εάν η αξίωση πρέπει να ικανοποιηθεί σε χρήμα ή σε είδος.
Στην κληρονομική διαδικασία, τα περιουσιακά δικαιώματα και οι περιουσιακές υποχρεώσεις των πρώην συζύγων εκτιμώνται σύμφωνα με το καθεστώς περιουσιακών σχέσεων που υφίστατο μεταξύ τους (δηλαδή, το νόμιμο καθεστώς, ένα συμβατικό καθεστώς ή ένα καθεστώς θεσπισμένο με δικαστική απόφαση) καθώς και σύμφωνα με τις υποδείξεις (διαθήκη) του κληρονομουμένου σχετικά με τα περιουσιακά στοιχεία του σε περίπτωση θανάτου του. Εάν απαιτείται, εφαρμόζονται οι αρχές για τη δικαστική διανομή της περιουσίας, οι οποίες απαριθμούνται στην ενότητα 5.1. Ωστόσο, ο επιζών σύζυγος και οι κληρονόμοι μπορούν να αποφασίσουν κάτι διαφορετικό (άρθρο 764, παράγραφος 1, του Αστικού Κώδικ).
Το μέρος του κληρονομουμένου από τη λυθείσα και διανεμηθείσα κοινή περιουσία (συνήθως το ήμισυ της λυθείσας κοινής περιουσίας) περιλαμβάνεται στην κληρονομιαία περιουσία του (μαζί με τα προσωπικά περιουσιακά στοιχεία του) που αποτελεί αντικείμενο διαδοχής. Ο επιζών σύζυγος και τα τέκνα του κληρονομουμένου κληρονομούν στην πρώτη τάξη διαδοχής κατ’ ισομοιρία (άρθρο 1635, παράγραφος 1, του Αστικού Κώδικα).
Το μέρος του κληρονομουμένου από τη λυθείσα και διανεμηθείσα κοινή περιουσία (συνήθως το ήμισυ της λυθείσας κοινής περιουσίας) περιλαμβάνεται στην κληρονομιαία περιουσία του (μαζί με τα προσωπικά περιουσιακά στοιχεία του) που αποτελεί αντικείμενο διαδοχής. Ο επιζών σύζυγος και τα τέκνα του κληρονομουμένου κληρονομούν στην πρώτη τάξη διαδοχής κατ’ ισομοιρία (άρθρο 1635, παράγραφος 1, του Αστικού Κώδικα).
Το τσεχικό δίκαιο δεν προβλέπει ειδικό σύστημα ρύθμισης των περιουσιακών σχέσεων των συζύγων για τα «διεθνή» ζευγάρια.
Το τσεχικό δίκαιο δεν προβλέπει ειδικό σύστημα ρύθμισης των περιουσιακών σχέσεων των καταχωρισμένων συντρόφων. Εντούτοις, οι καταχωρισμένοι σύντροφοι είναι ελεύθεροι να ρυθμίσουν συμβατικά τις περιουσιακές σχέσεις τους. Το ίδιο ισχύει και για τους μη καταχωρισμένους συντρόφους. Παρ’ όλα αυτά, στο πλαίσιο της κληρονομικής διαδοχής, ο επιζών καταχωρισμένος σύντροφος και τα τέκνα του θανόντος κληρονομούν στην πρώτη τάξη διαδοχής κατ’ ισομοιρία (άρθρο 1635, παράγραφος 1, και άρθρο 3020 του Αστικού Κώδικα).
Η διεθνής δικαιοδοσία των τσεχικών δικαστηρίων σε διαδικασίες διαζυγίου (καθώς και σε διαδικασίες κήρυξης της ακυρότητας του γάμου και διαπίστωσης του υποστατού του γάμου) υφίσταται εάν τουλάχιστον ένας εκ των συζύγων έχει την ιθαγένεια της Τσεχικής Δημοκρατίας ή εάν ο εναγόμενος έχει τη συνήθη κατοικία του στην Τσεχική Δημοκρατία. Εάν αμφότεροι οι σύζυγοι είναι αλλοδαποί και ο εναγόμενος δεν έχει τη συνήθη κατοικία του στην Τσεχική Δημοκρατία ή σε άλλο κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και δεν έχει την ιθαγένεια κράτους μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης ούτε είναι κάτοικος Ηνωμένου Βασιλείου ή Ιρλανδίας, τα τσεχικά δικαστήρια είναι αρμόδια εάν:
Όσον αφορά τη διαδικασία για το καθεστώς των περιουσιακών σχέσεων των συζύγων (συμπεριλαμβανομένης της διανομής της κοινής περιουσίας των συζύγων κατόπιν διαζυγίου), αρμόδιο είναι το πρωτοβάθμιο δικαστήριο στην περιφέρεια του οποίου οι σύζυγοι έχουν ή είχαν την τελευταία κατοικία τους στην Τσεχική Δημοκρατία, εάν τουλάχιστον ένας εκ των συζύγων εξακολουθεί να ζει στην περιφέρεια του εν λόγω δικαστηρίου. Εάν δεν υπάρχει τέτοιο δικαστήριο, αρμόδιο είναι το δικαστήριο γενικής δικαιοδοσίας (δηλαδή, το δικαστήριο του τόπου κατοικίας) του συζύγου κατά του οποίου στρέφεται η διαδικασία. Εάν δεν υπάρχει ούτε τέτοιο δικαστήριο, αρμόδιο είναι το δικαστήριο γενικής δικαιοδοσίας του συζύγου που άσκησε την αγωγή για την κίνηση της διαδικασίας (άρθρα 373 και 383 του Νόμου αριθ. 292/2013, Συλλ., σχετικά με τις ειδικές δικαστικές διαδικασίες). Σε υποθέσεις οι οποίες δεν σχετίζονται με διαδικασία διαζυγίου, αρμόδιο δικαστήριο είναι:
- αμφότεροι οι σύζυγοι είχαν τη συνήθη κατοικία τους στην Τσεχική Δημοκρατία και ο ενάγων έχει τη συνήθη κατοικία του στην Τσεχική Δημοκρατία•
- ο ενάγων έχει τη συνήθη κατοικία του στην Τσεχική Δημοκρατία και ο άλλος σύζυγος συντάσσεται στην αγωγή, ή
- ο ενάγων έχει τη συνήθη κατοικία του στην Τσεχική Δημοκρατία και είχε τη συγκεκριμένη συνήθη κατοικία επί τουλάχιστον ένα έτος πριν από την άσκηση της αγωγής (άρθρο 47 του Νόμου περί Ιδιωτικού Διεθνούς Δικαίου).
Όσον αφορά τη διαδικασία για το καθεστώς των περιουσιακών σχέσεων των συζύγων (συμπεριλαμβανομένης της διανομής της κοινής περιουσίας των συζύγων κατόπιν διαζυγίου), αρμόδιο είναι το πρωτοβάθμιο δικαστήριο στην περιφέρεια του οποίου οι σύζυγοι έχουν ή είχαν την τελευταία κατοικία τους στην Τσεχική Δημοκρατία, εάν τουλάχιστον ένας εκ των συζύγων εξακολουθεί να ζει στην περιφέρεια του εν λόγω δικαστηρίου. Εάν δεν υπάρχει τέτοιο δικαστήριο, αρμόδιο είναι το δικαστήριο γενικής δικαιοδοσίας (δηλαδή, το δικαστήριο του τόπου κατοικίας) του συζύγου κατά του οποίου στρέφεται η διαδικασία. Εάν δεν υπάρχει ούτε τέτοιο δικαστήριο, αρμόδιο είναι το δικαστήριο γενικής δικαιοδοσίας του συζύγου που άσκησε την αγωγή για την κίνηση της διαδικασίας (άρθρα 373 και 383 του Νόμου αριθ. 292/2013, Συλλ., σχετικά με τις ειδικές δικαστικές διαδικασίες). Σε υποθέσεις οι οποίες δεν σχετίζονται με διαδικασία διαζυγίου, αρμόδιο δικαστήριο είναι:
- το πρωτοβάθμιο δικαστήριο της κατοικίας του εναγόμενου, ή
- εάν η υπόθεση αφορά ακίνητο, στο πρωτοβάθμιο δικαστήριο στην περιφέρεια του οποίου βρίσκεται το ακίνητο, ή
- εάν η διανομή πραγματοποιείται σε σχέση με κληρονομική διαδικασία, στο πρωτοβάθμιο δικαστήριο στην περιφέρεια του οποίου διεξάγεται η κληρονομική διαδικασία (άρθρο 88 του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας).