Związki osób w Grecja

Last updated on: 11.05.2022

Angielska i krajowa wersja językowa tej strony jest utrzymywana przez odpowiedni punkt kontaktowy. Tłumaczenia na inne języki są wykonywane i aktualizowane stopniowo. W związku z tym ewentualne najnowsze aktualizacje mogą nie być dostępne w tej wersji językowej. Aby uzyskać najnowszą wersję, sprawdź angielską lub krajową wersję językową.

1.1. Jakie prawo ma zastosowanie do majątku par? Jakie kryteria/zasady są stosowane do określenia prawa właściwego? Które międzynarodowe konwencje muszą być przestrzegane w poszczególnych państwach?

Małżeński ustrój majątkowy reguluje prawo znajdujące zastosowanie do stosunków osobistych miedzy małżonkami natychmiast po zawarciu małżeństwa (art. 14 i art. 15 greckiego kodeksu cywilnego), według następującego porządku: 1. prawo państwa ostatniego wspólnego obywatelstwa małżonków w czasie trwania małżeństwa, jeżeli przynajmniej jeden z małżonków zachował to obywatelstwo; 2. w razie jego braku, prawo państwa ostatniego wspólnego zwyczajowego miejsca zamieszkania małżonków w czasie trwania małżeństwa; oraz 3. w razie jego braku, prawo państwa, z którym małżonkowie są najbliżej powiązani.

1.2. Czy małżonkowie mogą wybrać prawo, które ma do nich zastosowanie? Jeśli tak, jakie zasady obowiązują przy takim wyborze (np. prawa, które można wybrać, wymogi formalne, prawo działające wstecz)?

Małżonkowie nie mogą w drodze umowy wybrać prawa właściwego dla ich stosunków majątkowych. Konwencja haska z 14 marca 1978 r. regulująca tę kwestię nie została ratyfikowana przez Grecję. W związku z tym stosuje się ex lege normy greckiego prawa prywatnego międzynarodowego.

2.1. Proszę opisać ogólne zasady: Jakie dobra są objęte wspólnością majątkową? Jakie dobra stanowią osobisty majątek poszczególnych małżonków?

Przewidziano dwa małżeńskie ustroje majątkowe:

Rozdzielność majątkowa/udział w nabytkach h (art. 1397–1402 greckiego kodeksu cywilnego):
Ustrój ten znajduje zastosowanie w razie braku umowy między małżonkami. Ustrój rozdzielności majątkowej/udziału w nabytkach (art. 1397 greckiego kodeksu cywilnego) cechuje zasada, że zawarte małżeństwo pozostaje bez wpływu na majątek osobisty małżonków. Przedmioty majątkowe, który małżonek posiadał przed zawarciem małżeństwa, oraz które nabył po zawarciu małżeństwa, niezmiennie stanowią majątek odrębny. Małżonkowie osobno odpowiadają na własne długi majątkiem odrębnym. Jednakowoż w przypadku ustania małżeństwa, każdy z małżonków ma prawo do udziału w części, o którą powiększył się majątek drugiego małżonka w czasie trwania małżeństwa, jeżeli współmałżonek przyczynił się do tego powiększenia (zob. pkt. 5.1).

Ustrój wspólności majątkowej (art. 1403–1415 greckiego kodeksu cywilnego):
Ustrój wspólności majątkowej, który nie jest zbyt powszechny, oznacza, że małżonkowie wybierają stworzenie wspólności majątkowej o równych udziałach we wzajemnych majątkach, bez prawa małżonków do rozporządzenia udziałem w majątku.

Składniki majątkowe objęte wspólnością majątkową (art. 1405 greckiego kodeksu cywilnego):
Jeżeli w umowie nie uregulowano zakresu wspólności majątkowej, ustrój ten obejmuje składniki majątkowe nabyte odpłatnie przez każdego z małżonków w czasie trwania małżeństwa, poza dochodami pochodzącymi z majątku, który był własnością małżonka przed zawarciem małżeństwa. Wspólny majątek nie obejmuje następujących przedmiotów majątkowych, nawet jeśli zostały nabyte odpłatnie: 1. przedmioty majątkowe przeznaczone przez każdego z małżonków wyłącznie do użytku osobistego, wykonywania zawodu lub związane z nimi tym przynależności; 2. roszczenia określone w art. 464 i 465 greckiego kodeksu cywilnego (roszczenia, które przez swój charakter są ściśle powiązane z daną osobą – nie można ich zbyć ani oderwać od tej osoby, lub roszczenia, których niezbywalność uzgodniono umownie); oraz 3. prawa własności intelektualnej.

2.2. Czy istnieją prawne przesłanki dotyczące przydzielania majątku?

O ile nie zostanie wykazane inaczej, przyjmuje się, że dany składnik majątkowy stanowi część majątku wspólnego.

2.3. Czy małżonkowie powinny sporządzać inwentarz majątku? Jeśli tak, kiedy i jak?

Małżonkowie nie mają obowiązku sporządzania spisu inwentarza.

2.4. Kto odpowiada za zarządzanie majątkiem? Kto jest uprawniony do rozporządzania majątkiem? Czy można dysponować/rozporządzać majątkiem samodzielnie czy też wymagana jest zgoda małżonka (np. sprzedaż wspólnego domu małżonków)? Jakie skutki niesie brak zgody na ważność transakcji prawnej i obowiązywanie wobec osób trzecich?

W ustroju rozdzielności majątkowej/udziału w nabytkach, każdy z małżonków odpowiada za zarządzanie i rozporządzanie własnym majątkiem. Niemniej jeden z małżonków może udzielić drugiemu małżonkowi uprawnienia do zarządu jego majątkiem osobistym bez żadnej odpowiedzialności ani obowiązku przekazywania dochodów pochodzących z zarządu składnikami majątku, o ile nie uzgodniono inaczej. Takie dochody uznaje się za wkład w realizację obowiązku przyczyniania się do zaspokajania potrzeb rodziny (art. 1399 greckiego kodeksu cywilnego).
W ustroju wspólności majątkowej kwestie, kto ma prowadzić zarząd nad wspólnym majątkiem oraz komu przysługuje prawo do rozporządzania jego składnikami, ustalają między sobą małżonkowie, podobnie jak kwestię prawa do wyrażenia zgody, w przypadku gdy zarząd składnikami majątku ma prowadzić jeden z małżonków.

2.5. Czy jakiekolwiek transakcje zawierane przez jednego z małżonków mogą obowiązywać w stosunku do drugiego małżonka?

W obu ustrojach co do zasady transakcje dokonywane przez jednego z małżonków wiążą tylko tego małżonka. Niemniej w przypadku ustroju wspólności majątkowej za długi zaciągnięte w czasie trwania małżeństwa przez jednego małżonka w związku z zarządzaniem wspólnym majątkiem oraz zaspokajaniem potrzeb rodziny odpowiada subsydiarnie również drugi małżonek [zob. pkt. 2.6 lit. b)].

2.6. Kto odpowiada za zobowiązania zaciągnięte w trakcie małżeństwa? Jaki majątek mogą wykorzystać wierzyciele do zaspokojenia swoich roszczeń?

W ustroju rozdzielności majątkowej/udziału w nabytkach za długi zaciągnięte w czasie trwania małżeństwa odpowiada tylko małżonek, który je zaciągnął. Wierzyciele mogą żądać zaspokojenia wyłącznie z majątku osobistego małżonka będącego dłużnikiem.
W ustroju wspólności majątkowej, odpowiedzialność za zaciągnięte w czasie trwania małżeństwa długi związane z zarządem wspólnym majątkiem oraz zaspokajaniem potrzeb rodziny spoczywa na małżonku będącym dłużnikiem, a wierzyciele mogą żądać zaspokojenia z jego majątku osobistego oraz z majątku wspólnego (a jeśli ten majątek nie wystarczy, to mogą żądać zaspokojenia z majątku osobistego małżonka niebędącego dłużnikiem, do połowy wartości roszczenia, art. 1410 greckiego kodeksu cywilnego). Co się tyczy długów osobistych i długów niezwiązanych z uprawnieniem małżonka do zarządu wspólnym majątkiem, wierzyciele mogą żądać zaspokojenia z majątku osobistego małżonka będącego dłużnikiem, a jedynie w przypadku gdy majątek ten jest niewystarczający, mogą żądać zaspokojenia z majątku wspólnego, do połowy wartości roszczenia (art. 1408–1409 greckiego kodeksu cywilnego).

5.1. W jaki sposób dzielony jest majątek (prawa in rem)?

W przypadku gdy znajduje zastosowanie ustrój rozdzielności majątkowej/udziału w nabytkach, po ustaniu małżeństwa małżonkowi przysługuje udział w części, o którą powiększył się majątek drugiego małżonka w czasie trwania małżeństwa, jeżeli współmałżonek przyczynił się do tego powiększenia. Przez udział rozumie się jedną trzecią powiększenia, jeżeli nie zostanie wykazane inaczej. Te same normy znajdują zastosowanie do separacji małżonków trwającej ponad trzy lata. Tego, co małżonek nabył w drodze darowizny, zapisu lub dziedziczenia nie uważa się za powiększenie jego majątku (art. 1400 greckiego kodeksu cywilnego).
W razie wybrania ustroju wspólności majątkowej, rozwód skutkuje ustaniem tej wspólności, oraz – jeśli istnieją wspólne składniki majątkowe – podziałem majątku. Jeżeli nie uzgodniono inaczej, podział wspólnego majątku regulują przepisy o ustaniu wspólności praw oraz podziale wspólnych składników majątkowych – art. 795 i nast. greckiego kodeksu cywilnego oraz przepisy greckiego kodeksu postępowania cywilnego o podziale wspólnych składników majątkowych. Podział wspólnego majątku następuje w drodze umowy, lub, w razie braku porozumienia, podział przeprowadza sąd (art. 1414, art. 798–799 greckiego kodeksu cywilnego). Każdy z małżonków jest uprawniony do otrzymania połowy wspólnego majątku. Roszczenie o podział majątku nie określa udziału w tym majątku.

5.2. Kto odpowiada za istniejące zobowiązania po rozwodzie/separacji?

W ustroju rozdzielności majątkowej/udziału w nabytkach, małżonek będący dłużnikiem po rozwodzie nadal odpowiada za istniejące długi. Odpowiada za nie swoim majątkiem osobistym.
Również w ustroju wspólności majątkowej małżonek będący dłużnikiem po rozwodzie nadal odpowiada za istniejące długi. Jednakże w przypadku długów zaciągniętych przez małżonka w czasie trwania małżeństwa oraz w związku z zarządem wspólnym majątkiem lub zaspokajaniem potrzeb rodziny, prawa rzeczowe wierzycieli na wspólnych przedmiotach majątkowych małżonków pozostają nienaruszone przez podział wspólnego majątku, który następuje po ustaniu wspólności majątkowej (art. 803 greckiego kodeksu cywilnego).

5.3. Czy małżonek ma prawo do żądania wypłaty wyrównania?

Nie przewidziano obligatoryjnego roszczenia o opłatność wyrównawczą. Istnieje za to możliwość dochodzenia takiego roszczenia na gruncie przepisów o bezpodstawnym wzbogaceniu.

Ustawa nr 3719/2008 wprowadziła pojęcie „umowy o wolnym związku partnerskim”, którą mogą zawrzeć wyłącznie dorosłe osoby odmiennej płci. Artykuły 1–13 określają warunki i formalności sporządzenia i rozwiązania takiej umowy o wolnym związku partnerskim, regulują stosunki majątkowe między partnerami, kwestie alimentacyjne oraz dotyczące opieki rodzicielskiej, a także przewidują prawo do dziedziczenia na podstawie takiej umowy. Taką umowę należy zawrzeć w formie dokumentu uwierzytelnionego.

Artykuł 6 ustawy przewiduje następujące opcje:

jeśli w umowie o wolnym związku partnerskim partnerzy nie uregulują w żaden szczególny sposób ustroju majątkowego, to w czasie obowiązywania umowy pozostają oni w ustroju rozdzielności majątkowej, która odnosi się zarówno przedmiotów majątkowych nabytych przed zawarciem umowy, jak i nabywanych w przyszłości w czasie obowiązywania umowy; lub
w umowie o wolnym związku partnerskim partnerzy mogą ustalić, że wszelkie przedmioty majątkowe nabywane w przyszłości w czasie obowiązywania umowy będą należeć w równych częściach do obojga partnerów; lub
w umowie o wolnym związku partnerskim partnerzy mogą ustalić, że w razie rozwiązania umowy każdej ze stron będzie przysługiwać roszczenie wobec drugiej strony o przedmioty majątkowe nabyte w czasie obowiązywania umowy, jeżeli występujący z roszczeniem przyczynił się do ich nabycia. Z roszczeniem tym nie mogą wystąpić spadkobiercy beneficjenta, nie nabywają go przez przeniesienie ani nie dziedziczą, lecz można z nim wystąpić przeciwko spadkobiercom zobowiązanego. Roszczenie wygasa po upływie dwóch lat po wygaśnięciu umowy.
Jeżeli chodzi o uprawnienia pozostającego przy życiu partnera do dziedziczenia ustawowego lub testamentowego, art. 11 (norma bezwzględnie obowiązująca) stanowi, że:
- W razie wygaśnięcia umowy o wolnym związku partnerskim wskutek śmierci jednego z partnerów, pozostającemu przy życiu partnerowi przysługuje prawo do dziedziczenia ustawowego w części wynoszącej jedną szóstą masy spadkowej, jeżeli zmarły pozostawił dzieci; jedną trzecią masy spadkowej, jeżeli partner dziedziczy z krewnymi z dalszych grup dziedziczenia; oraz całości masy spadkowej, jeżeli nie ma innych krewnych zmarłego uprawnionych do dziedziczenia ustawowego.
- Nie naruszając woli zmarłego wyrażonej w testamencie, partner pozostający przy życiu ma prawo do zachowku w wysokości połowy udziału, który przypadłby mu w razie dziedziczenia ustawowego.
Nie istnieją przepisy regulujące prawa majątkowe w niezarejestrowanych związkach partnerskich.