Związki osób w Słowenii
Last updated on: 11.05.2022
Angielska i krajowa wersja językowa tej strony jest utrzymywana przez odpowiedni punkt kontaktowy. Tłumaczenia na inne języki są wykonywane i aktualizowane stopniowo. W związku z tym ewentualne najnowsze aktualizacje mogą nie być dostępne w tej wersji językowej. Aby uzyskać najnowszą wersję, sprawdź angielską lub krajową wersję językową.
1.1. Jakie prawo ma zastosowanie do majątku par? Jakie kryteria/zasady są stosowane do określenia prawa właściwego? Które międzynarodowe konwencje muszą być przestrzegane w poszczególnych państwach?
Stosunki osobiste i majątkowe małżonków reguluje prawo państwa, którego małżonkowie są obywatelami. Jeśli natomiast są obywatelami różnych państw, stosuje się prawo państwa ich stałego pobytu. W przypadku gdy małżonkowie są obywatelami różnych państw i nie posiadają miejsca stałego pobytu w tym samym państwie, stosuje się prawo państwa, na którego terytorium posiadali ostatnie wspólne miejsce zamieszkania. Jeżeli według tych reguł nie da się ustalić prawa właściwego, to stosuje się prawo państwa, z którym małżonkowie są najściślej powiązani (art. 38 ust. 1 ustawy o międzynarodowym prawie prywatnym i procesowym).Podobnie stosunki majątkowe między partnerami utrzymującymi pożycie bez związku małżeńskiego reguluje wspólne prawo ojczyste. Jeśli natomiast partnerzy są obywatelami różnych państw, stosuje się prawo państwa, w którym posiadają wspólne miejsce zamieszkania.
W przypadku gdy małżonkowie zawarli umowę majątkową, podlega ona prawu właściwemu dla ich stosunków majątkowych w chwili zawarcia umowy.
Obowiązują dwustronne umowy o międzynarodowej pomocy prawnej zawierające normy kolizyjne dla małżeńskich stosunków majątkowych, zawarte z: Czechami, Francją, Mongolią, Polską, Rosją, Rumunią, Słowacją oraz Węgrami (zob. http://www.mp.gov.si/).
1.2. Czy małżonkowie mogą wybrać prawo, które ma do nich zastosowanie? Jeśli tak, jakie zasady obowiązują przy takim wyborze (np. prawa, które można wybrać, wymogi formalne, prawo działające wstecz)?
Małżonkowie mogą wybrać prawo regulujące ich stosunki majątkowe, jeżeli prawo pierwotnie właściwe dla ich stosunków majątkowych dopuszcza taki wybór (art. 39 ustawy o międzynarodowym prawie prywatnym i procesowym). Wybrane prawo nie będzie jednak stosowane, jeżeli skutek jego stosowania byłby sprzeczny z porządkiem publicznym Republiki Słowenii (art. 6 ustawy o międzynarodowym prawie prywatnym i procesowym). Samo prawo słoweńskie nie przewiduje wyboru prawa właściwego.2.1. Proszę opisać ogólne zasady: Jakie dobra są objęte wspólnością majątkową? Jakie dobra stanowią osobisty majątek poszczególnych małżonków?
Ustawowym małżeńskim ustrojem majątkowym jest wspólność majątkowa oparta na współwłasności przedmiotów majątkowych. Ustrój ten przewiduje również wyłączną własność odrębnych przedmiotów majątkowych, które małżonek posiadał przed zawarciem małżeństwa, nabył pod tytułem darmym w czasie trwania małżeństwa (m.in. przez darowiznę lub dziedziczenie) lub które pochodzą z majątku odrębnego (m.in. pożytki i odsetki).Zgodnie z art. 67 słoweńskiego kodeksu rodzinnego majątkiem wspólnym małżonków objęte są wszystkie prawa majątkowe nabyte wskutek pracy bądź pochodzące z tegoż majątku w trakcie trwania małżeństwa lub wspólnego pożycia małżonków bez względu na fakt, który z małżonków posiada do nich tytuł prawny. Do majątku wspólnego należy również majątek nabyty na jego podstawie lub przy jego udziale, a także majątek z niego pozyskany. W przypadku podziału majątku wspólnego, udziały małżonków uznaje się za równe, chyba że jeden z nich wykaże, że przysługuje mu większy udział. W spornych przypadkach sąd bierze pod uwagę nie tylko dochody każdego z małżonków, lecz także inne okoliczności, takie jak wkłady małżonków na rzecz gospodarstwa domowego, z tytułu opieki nad dziećmi bądź też utrzymania majątku wspólnego.
Do majątku osobistego każdego z małżonków należą przedmioty majątkowe, które małżonkowie nabyli przez zawarciem małżeństwa lub nieodpłatnie w trakcie jego trwania (art. 77 ustęp 1 słoweńskiego kodeksu rodzinnego). Bez względu na źródło pochodzenia majątku osobistego bądź rodzaj jego nabycia, pod pojęciem majątku osobistego rozumie się rzeczy o mniejszej wartości z przeznaczeniem do osobistego użytku przez każdego z małżonków (art. 77 ustęp 2 słoweńskiego kodeksu rodzinnego).
2.2. Czy istnieją prawne przesłanki dotyczące przydzielania majątku?
Domniemywa się, że cały dochód osobisty (w tym dochód ze świadczeń emerytalno-rentowych), dochody różnego rodzaju z pracy małżonka bądź zyski ze wspólnego majątku wchodzą w skład wspólnego majątku. Małżonek może jedynie dochodzić zaliczenia danych przedmiotów majątkowych do jego majątku odrębnego, jeżeli wykaże, że pochodzą one sprzed zawarcia małżeństwa i nie zostały uzyskane ze wspólnego majątku.Jeżeli małżonkowie nie zawarli umowy w sprawie kwestii majątkowych i stosunków prawnych, która regulowałaby treść ich małżeńskiego ustroju majątkowego, to do ich małżeństwa znajdzie zastosowanie ustawowy małżeński ustrój majątkowy (tj. ustrój wspólności majątkowej, który przewiduje majątek wspólny małżonków i majątek osobisty każdego małżonka). Jeżeli małżonkowie zawarli umowę w sprawie kwestii majątkowych i stosunków prawnych, to do ich ustroju majątkowego obowiązywać będzie umowny ustrój majątkowy.
2.3. Czy małżonkowie powinny sporządzać inwentarz majątku? Jeśli tak, kiedy i jak?
Prawo słoweńskie nie przewiduje wymogu sporządzenia spisu inwentarza.2.4. Kto odpowiada za zarządzanie majątkiem? Kto jest uprawniony do rozporządzania majątkiem? Czy można dysponować/rozporządzać majątkiem samodzielnie czy też wymagana jest zgoda małżonka (np. sprzedaż wspólnego domu małżonków)? Jakie skutki niesie brak zgody na ważność transakcji prawnej i obowiązywanie wobec osób trzecich?
Małżonkowie zgodnie współdziałają w zarządzie wspólnym majątkiem i jego użytkowaniu, o ile nie umówią się, że uprawniony do prowadzenia zarządu wspólnym majątkiem oraz rozporządzania jego składnikami będzie jeden z małżonków. Drugi małżonek może odstąpić od takiej umowy w każdym czasie (art. 52 ustawy o stosunkach małżeńskich i rodzinnych). Jeżeli jeden z małżonków rozporządzi składnikiem wspólnego majątku bez wymaganej zgody współmałżonka, to współmałżonek może podważyć ważność takiej transakcji, jeśli osoba trzecia będąca stroną transakcji wiedziała lub powinna była wiedzieć o tym, że przedmiot transakcji stanowił składnik wspólnego majątku. W innym przypadku małżonek, który doznał uszczerbku, może jedynie żądać odszkodowania od drugiego małżonka. Małżonkowie nie mogą samodzielnie rozporządzać swoimi nieoznaczonymi udziałami we wspólnym majątku, lecz mogą wykonywać uprawnienia właścicielskie do składników majątku odrębnego.2.5. Czy jakiekolwiek transakcje zawierane przez jednego z małżonków mogą obowiązywać w stosunku do drugiego małżonka?
Transakcje dotyczące wspólnego majątku oraz zaspokojenia potrzeb rodziny zawierane wyłącznie przez jednego z małżonków rodzą wspólne zobowiązania i są wiążące dla obojga małżonków. Za wspólne zobowiązania małżonkowie odpowiadają solidarnie.2.6. Kto odpowiada za zobowiązania zaciągnięte w trakcie małżeństwa? Jaki majątek mogą wykorzystać wierzyciele do zaspokojenia swoich roszczeń?
Oboje małżonkowie odpowiadają solidarnie za zobowiązania zaciągnięte w czasie trwania małżeństwa w związku ze wspólnym majątkiem oraz kosztami wspólnego pożycia. Jeżeli wspólny majątek nie wystarczy do zaspokojenia wspólnych wierzycieli, to wierzyciele ci mogą żądać zaspokojenia z majątków osobistych małżonków. Jeżeli wkład jednego z małżonków w zaspokojenie wspólnych zobowiązań przekracza jego udział w długu, to może on dochodzić zwrotu od drugiego małżonka. Jeżeli wierzyciele osobiści jednego z małżonków chcą zaspokojenia z majątku wspólnego, to najpierw muszą wystąpić do sądu o określenie udziału dłużnika we wspólnym majątku, po czym mogą żądać zaspokojenia wierzytelności z tego określonego udziału.Jeżeli w postępowaniu egzekucyjnym dopuszcza się zbycie przez jednego z małżonków jego udziału w majątku wspólnym, to drugi małżonek ma prawo pierwszeństwa do nabycia tego udziału po cenie ustalonej zgodnie z ustawą w sprawie postępowania egzekucyjnego i bezpieczeństwa. W przypadku upadłości konsumenckiej jednego z małżonków sąd prowadzący przedmiotową sprawę określi, w drodze decyzji badającej prawo do wyłączenia na wniosek syndyka, że udział upadłego małżonka w majątku wspólnym wynosi ½, chyba że drugi małżonek wniósł o prawo do wyłączenia. Jeżeli syndyk wyliczy, że udział upadłego małżonka w majątku wspólnym jest większy niż ½, to jako przedstawiciel ustawowy upadłego małżonka wnosi on o określenie udziału upadłego małżonka. W toku postępowania upadłościowego drugi małżonek może wnieść o prawo do wyłączenia, aby wykazać, że jego udział w majątku wspólnym jest większy. W braku takiego wniosku uznaje się, że w postępowaniu upadłościowym drugi małżonek wniósł o prawo do wyłączenia w zakresie udziału w majątku wspólnym wynoszącym ½.
3.1. Które przepisy mogą być zmodyfikowane w drodze zawarcia umowy, a które nie podlegają modyfikacjom? Jaki małżeński ustrój majątkowy można wybrać?
Nowy kodeks rodzinny Republiki Słowenii przewiduje instytucję umowy w sprawie kwestii majątkowych i stosunków prawnych. Na mocy tej umowy małżonkowie podejmują uzgodnienia dotyczące ich małżeńskiego ustroju majątkowego, który jest inny niż ustawowy. W umowie tej małżonkowie mogą również ustalić wszelkie inne kwestie majątkowe, które będą obowiązywały w czasie trwania małżeństwa, jak i w przypadku rozwodu. Przed zawarciem umowy w sprawie kwestii majątkowych i stosunków prawnych małżonkowie powinni poinformować siebie nawzajem o ich sytuacji majątkowej, w przeciwnym wypadku ich umowa będzie mogła zostać podważona. W ramach wspomnianej umowy małżonkowie mogą również ustalić kwestie dotyczące wzajemnego utrzymania oraz alimentów na rzecz jednego z nich na wypadek rozwodu.3.2. Jakie są wymagania formalne i z kim się należy skontaktować?
Dla zawarcia dopuszczonej prawem umowy między małżonkami oraz jej zmian wymagana jest forma aktu notarialnego.Umowa w sprawie kwestii majątkowych i stosunków prawnych jest zawierana w formie aktu notarialnego podlegającego bezpośredniej wykonalności. Przed jej zawarciem na notariuszu spoczywa obowiązek pouczenia stron. Umowa ta jest wpisywana do rejestru umów w sprawie kwestii majątkowych i stosunków prawnych. Jeżeli umowa w sprawie kwestii majątkowych i stosunków prawnych okaże się nieważna, małżonków obowiązuje ustawowy ustrój majątkowy. Jeżeli umowa w sprawie kwestii majątkowych i stosunków prawnych nie zostanie wpisana do wspomnianego rejestru, to względem osób trzecich obowiązuje domniemanie, że do stosunków majątkowych między małżonkami zastosowanie znajduje ustawowy ustrój małżeński.
3.3. Kiedy można zawrzeć umowę i kiedy wchodzi ona w życie?
W czasie trwania małżeństwa mogą być zawierane wyłącznie umowy przewidujące zaliczenie składników majątków odrębnych do wspólnego majątku.W tym zakresie obowiązuje swoboda umów: umowny ustrój majątkowy obowiązuje małżonków od momentu zawarcia umowy w sprawie kwestii majątkowych i stosunków prawnych, chyba że jej przedmiotem są odmienne ustalenia. Umowa w sprawie kwestii majątkowych i stosunków prawnych zawierana między narzeczonymi wchodzi w życie z dniem zawarcia związku małżeńskiego lub w innym terminie po jego zawarciu, który został ustalony przez narzeczonych we wspomnianej umowie.
3.4. Czy małżonkowie mogą zmienić istniejącą umowę? Jeśli tak, na jakich warunkach?
W tym zakresie obowiązuje swoboda umów: małżonkowie mogą wprowadzać zmiany do zawartej wcześniej w formie aktu notarialnego podlegającego bezpośredniej wykonalności umowy w sprawie kwestii majątkowych i stosunków prawnych. Zmiany te zgłaszane są do rejestru umów w sprawie kwestii majątkowych i stosunków prawnych.3.5. Czy zgodnie z prawem krajowym umowa majątkowa małżeńska może działać wstecz w przypadku zawarcia takiej umowy przez małżonków w trakcie trwania małżeństwa?
Artykuł 85 Kodeksu Rodzinnego stwierdza, że wynikający z umowy reżim majątkowy będzie dotyczyć małżonka od chwili zawarcia umowy regulacji relacji majątkowych, chyba że uzgodniono inaczej. Umowa regulacji relacji majątkowych zawarta przez przyszłych małżonków zaczyna obowiązywać w dniu zawarcia związku małżeńskiego lub w dzień po zawarciu tego związku, określony przez nich w tej umowie.Można więc uzgodnić, że umowa regulacji relacji majątkowych zacznie obowiązywać z pewnym opóźnieniem, nie można jednak uzgodnić mocy wstecznej tej umowy.
Umowy w sprawie kwestii majątkowych i stosunków prawnych są rejestrowane w rejestrze umów w sprawie kwestii majątkowych i stosunków prawnych, który ma postać zdigitalizowanej bazy informacji zarządzanej przez Słoweńską Izbę Notarialną.
Niemniej jednak, zgodnie ze stanowiskiem większości, rejestracji teoretycznie można dokonać, jeśli małżonkowie złożą u słoweńskiego notariusza formalną kopię aktu notarialnego certyfikowaną przez notariusza, który sporządził dokument, i przetłumaczoną na język słoweński przez tłumacza sądowego.
4.5. Czy umowa majątkowa małżeńska zawarta w innym państwie zgodnie z obowiązującym w nim prawie może zostać zarejestrowana w Polsce? Jeżeli tak, jakie warunki bądź formalności muszą zostać spełnione?
Kodeks rodzinny nie umożliwia włączenia umowy małżeńskiej (umowa regulacji relacji majątkowych) zawartej w innym państwie, zgodnie z prawem tego państwa, do rejestru umów regulacji relacji majątkowych.Niemniej jednak, zgodnie ze stanowiskiem większości, rejestracji teoretycznie można dokonać, jeśli małżonkowie złożą u słoweńskiego notariusza formalną kopię aktu notarialnego certyfikowaną przez notariusza, który sporządził dokument, i przetłumaczoną na język słoweński przez tłumacza sądowego.
5.1. W jaki sposób dzielony jest majątek (prawa in rem)?
Po ustaniu małżeństwa (jak również w czasie jego trwania) oboje małżonkowie mogą wystąpić do sądu o podział majątku. Podziału majątku może również żądać wierzyciel jednego z małżonków, jeżeli dane zobowiązanie nie wiąże drugiego małżonka. W trakcie podziału najpierw określa się stan wspólnego majątku i udziały poszczególnych małżonków. Przy podziale wspólnego majątku nie określa się udziałów małżonków w poszczególnych składnikach majątku; ustala się jedynie udział każdego z małżonków w całości majątku. Domniemanie równości udziałów we wspólnym majątku jest wzruszalne. W razie sporu co do wielkości udziałów sąd bierze pod uwagę wszystkie okoliczności sprawy [zwłaszcza dochody małżonków, wsparcie udzielane przez jednego małżonka na rzecz drugiego, opiekę nad dziećmi, pieczę nad gospodarstwem domowym i rodziną, wydatki małżonków na utrzymanie wspólnego majątku oraz inne nakłady na zarząd, utrzymanie i przyrost wspólnego majątku.Po określeniu udziałów poszczególnych małżonków następuje drugi etap, w którym małżonkowie uzgadniają sposób podziału majątku. Na potrzeby przeprowadzenia zupełnego podziału majątku mogą wybrać pomiędzy podziałem fizycznym a cywilnym, bądź zdecydować się na połączenie obu metod. Jeśli małżonkowie nie zdołają osiągnąć porozumienia w tej kwestii, sąd w postępowaniu nieprocesowym najpierw przeprowadza podział fizyczny mający pierwszeństwo przed podziałem cywilnym, w ramach którego przeprowadza się sprzedaż majątku, a następnie dzieli zyski ze sprzedaży. W razie przeprowadzenia podziału fizycznego każdy z małżonków otrzymuje w granicach przypadającego mu udziału te przedmioty majątkowe, w których posiadaniu dowiedzie silniejszy uzasadniony interes. Małżonek otrzymuje przedmioty majątkowe służące do wykonywania zawodu lub innej działalności zarobkowej, bądź służące wyłącznie do jego potrzeb osobistych, a niebędące składnikami jego majątku odrębnego.
5.2. Kto odpowiada za istniejące zobowiązania po rozwodzie/separacji?
Po rozwodzie, aż do chwili podziału majątku małżonkowie pozostają odpowiedzialni solidarnie za wspólne zobowiązania. Wraz z podziałem majątku następuje również podział zobowiązań. Za niepodzielone zobowiązania byli małżonkowie odpowiadają solidarnie.5.3. Czy małżonek ma prawo do żądania wypłaty wyrównania?
Jeżeli wkład jednego z małżonków w zaspokojenie wspólnych zobowiązań przekracza jego udział w długu, to może on dochodzić zwrotu od drugiego małżonka.W razie śmierci jednego z małżonków wspólny majątek zostaje podzielony na równe części, a część przypadająca zmarłemu wchodzi w skład masy spadkowej. Spadkobiercy lub małżonek pozostający przy życiu mogą wystąpić do sądu o ustalenie innych proporcji udziałów we wspólnym majątku. Po przeprowadzeniu podziału wspólnego majątku małżonek pozostający przy życiu dziedziczy w pierwszej lub drugiej grupie spadkobierców. Do dziedziczenia w pierwszej kolejności powołany jest małżonek wraz z dziećmi zmarłego, a spadek zostaje podzielony na równe udziały. Jeżeli zmarły nie pozostawił dzieci, jego małżonek dziedziczy w drugiej grupie spadkobierców wraz z rodzicami zmarłego i otrzymuje połowę spadku.
Nie.
Konkubinat rozumie się jako długotrwały związek podobny do związku małżeńskiego między dwojgiem partnerów różnej płci, zdolnych do zawarcia małżeństwa. Oznacza to, że nie mogą istnieć żadne przeszkody prawne do zawarcia małżeństwa między nimi. Ustrój majątkowy konkubentów pokrywa się z ustrojem majątkowym małżonków. Zatem wspólny majątek powstaje w ten sam sposób, jak w małżeństwie. Nie przewiduje się rejestracji heteroseksualnych związków partnerskich. Jako że stwierdzenie, kiedy związek staje się długotrwały, jest prawie niemożliwe, wszystkie przedmioty majątkowe nabyte po rozpoczęciu wspólnego pożycia przez partnerów należą do wspólnego majątku, jeżeli nie istnieją przeszkody w zawarciu małżeństwa.
Osoby homoseksualne mogą zarejestrować związek partnerski, który wywołuje takie same skutki w stosunkach majątkowych jak małżeństwo (ustawa o rejestracji związków partnerskich między osobami tej samej płci).
Osoby homoseksualne mogą zarejestrować związek partnerski, który wywołuje takie same skutki w stosunkach majątkowych jak małżeństwo (ustawa o rejestracji związków partnerskich między osobami tej samej płci).
Zgodnie z ogólnymi zasadami regulującymi właściwość sądy słoweńskie posiadają właściwość międzynarodową w sprawach dotyczących stosunków majątkowych małżeńskich, jeżeli pozwany posiada miejsce stałego pobytu na terytorium Słowenii. W przypadku gdy pozwany nie posiada miejsca stałego pobytu w żadnym państwie, właściwość można określić na podstawie jego czasowego pobytu w Słowenii (art. 48 ustawy o międzynarodowym prawie prywatnym i procesowym). Jeżeli spór majątkowy małżeński dotyczy przedmiotu majątkowego znajdującego się w Republice Słowenii, to sąd słoweński jest właściwy nawet jeśli pozwany nie zamieszkuje na terytorium Republiki Słowenii. Jeżeli większość składników majątku znajduje się w Republice Słowenii, a pozostała część znajduje się za granicą, sąd może rozstrzygać w kwestii składników majątku znajdujących się za granicą tylko wówczas, gdy rozstrzyga on w kwestii składników majątku znajdujących się w Republice Słowenii, oraz wyłącznie po wyrażeniu zgody przez pozwanego (art. 67 ustawy o międzynarodowym prawie prywatnym i procesowym).